Συνέντευξη στη
Μαρίλια Φούρλα
Tέρης Χατζηιωάννου. Γνωστός μέσα από την πένα του και τους τηλεοπτικούς μας δέκτες ως δημοσιογράφος. Στις τελευταίες αυτοδιοικητές εκλογές τον συναντάμε στην απέναντι όχθη, αποφασίζοντας να αλλάξει πορεία. Καθόλου εύκολο όπως λέει, αλλά αποφασισμένος να μπει στη μάχη για να τα αλλάξει και όχι για να αλλάξει, να μην επιτρέψει στην Κίρκη της εξουσίας να του θολώσει το μυαλό. Να μείνει αληθινός, αυθεντικός και ρεαλιστής. Πολλές φορές από τη θέση του δημοσιογράφου, αλλά και του απλού πολίτη, τον είχαμε ακούσει να μιλά και να γράφει, πότε καυστικά και πότε νοσταλγώντας, για τον Πολιτισμό της Ρόδου, σε όλες του τις εκφάνσεις , σαν χαρακτηριστικό απόλυτα δεμένο με το όνομά της. Τώρα, καλείται να διαχειρισθεί αυτόν τον Πολιτισμό από την θέση του αντιδημάρχου .
Για τον καινούργιο του ρόλο, μιλά στην «δ» και όπως μας λέει, χρησιμοποιώντας μια φράση του Γερμανού φυσικού Τζορτζ Λίχτενμπεργκ: «Δεν μπορώ να σας πω ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα αν αλλάξουν- αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι για να γίνουν καλύτερα τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν».
• Τι είναι για σας Πολιτισμός;
Η σύνθεση μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας, όπως η Ρόδος. Η «ευλογία» να ζεις σε ένα τόπο που τροφοδότησε και επηρεάστηκε από ένα κράμα πολιτισμών που άφησαν τα χνάρια τους στην πόλη, στο νησί. Αυτή αποτυπώνεται στα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις, τη μουσική, τις τέχνες, τα γράμματα και στα κτήρια που κουβαλάνε μνήμες ανθρώπων και βαραίνουν την πολιτιστική ταυτότητα του νησιού. Με την ευρύτερη έννοια και ο πολιτισμός της καθημερινότητας. Ο σεβασμός του αστικού περιβάλλοντος ή των ιδιαιτεροτήτων των χωριών σε συνδυασμό με τις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Επιμένω ότι πολιτισμός είναι να διατηρούμε την πόλη καθαρή, να μην παρκάρουμε πάνω σε πεζοδρόμια, διαβάσεις και ράμπες για άτομα με κινητικές ή άλλες δυσκολίες, κλπ. Εδώ, λοιπόν, έχουμε υποχρέωση την ανάπτυξη δράσεων προστασίας και ένταξής τους στην σύγχρονη πολεοδομική και κοινωνική πραγματικότητα. Ο βαθμός ανάπτυξής τους, ταυτίζεται απόλυτα με την έννοια του πολιτισμού.
• Ο Πολιτισμός ως βαθύτερη έννοια, αυτή της ηθικής υπόστασης, το σύνολο των ιδεών και ενεργειών της στάσης ζωής, διακρίνετε ότι έχει χαθεί;
Είναι ένα από τα προβλήματα της εποχής. Η αίσθηση ότι το χρήμα μπορεί να εξισωθεί με τον πολιτισμό. Με αφορμή και τις πρωτοφανείς και πρωτόγνωρες για τα παγκόσμια δεδομένα οικονομικές πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις, γίνεται κατανοητό πως λαμβάνει σάρκα και οστά άλλο ένα είδος κρίσης το οποίο βέβαια αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της γενικευμένης κρίσης. Η κρίση του αξιακού μας πολιτισμού. Εκ των πραγμάτων απαξιώνεται η θεωρία, που το υπόβαθρό της, η θεμελιώδης αρχή, που πρέπει να την καθορίζει και διαπνέει, είναι η έννοια του δικαίου. O ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής είναι η ηθική αρχή του δικαίου, ως βάση του Πολιτισμού, ταυτόσημη με το κοινό καλό. Και ενώ, – κατά την πλατωνική αντίληψη – η Γνώμη προϋποθέτει Γνώση, στην εποχή μας έχει επικρατήσει -η Γνώμη προϋποθέτει Χρήμα.
• Αναλάβατε ένα δύσκολο κομμάτι σε ένα τόπο που όλα γύρω αποπνέουν Πολιτισμό, αλλά που καταρρέει μέσα από τα εκπληκτικά του μνημεία. Και εάν τα χρόνια των παχιών αγελάδων δεν μπόρεσε να γίνει τίποτε γι’ αυτό, τι μπορούμε να κάνουμε για να σωθεί ό,τι σώζεται;
«Δεν μπορώ να σας πω ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα αν αλλάξουν- αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι για να γίνουν καλύτερα τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν», έλεγε ο Γερμανός φυσικός Τζορτζ Λίχτενμπεργκ. Με σχέδιο και ορθολογική διαχείριση πόρων, έχεις τη δυνατότητα να «συντηρήσεις» πολιτιστικές αξίες. Η προστασία και η ανάδειξη αυτού του πλούτου είναι καθήκον μέγιστο δικό μας, ώστε η πολιτισμική πολυμορφία, που θα αναδειχθεί, να λειτουργήσει ως ασπίδα απέναντι στον τουριστικό «χυλό» της πλαστικούρας.
“Πρέπει να αποκαταστήσουμε την
αρχιτεκτονική προίκα που
διαθέτουμε¨
• Πολλές φορές σας είδαμε να γράφετε ή σας ακούσαμε να μιλάτε για την παλιά αίγλη της Ρόδου, μέσα και από την άυλη πολιτιστική της κληρονομιά. Πως μπορούμε να την ξαναβρούμε, να την ξαναθυμηθούμε και να την ταξιδέψουμε έξω από τα σύνορά της ξανά; Εχετε σκεφτεί αυτούς τους τρόπους;
Πλάι στα υλικά πολιτισμικά αγαθά του παρελθόντος, που μας συντροφεύουν και σήμερα, όπως η Ακρόπολη της Λίνδου, το Καστέλλο, η οδός Ιπποτών, το Εθνικό Θέατρο, έρχεται από τα βάθη των αιώνων και ένα άλλο, βαρύ φορτίο, αυτό της άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς. Θέλει προσωπική δουλειά, έξυπνους τρόπους, κυρίως όμως συνεργασίες και ομαδικό πνεύμα. «Αν θες να πας γρήγορα, πας μόνος σου. Αν θέλεις να πας μακριά, πας με παρέα», λέει ένα ρητό. Το δεύτερο θα ακολουθήσω.
• Τόσα χρόνια βλέπαμε διάθεση κονδυλίων σε πολλούς πολιτιστικούς συλλόγους, χωρίς αντίστοιχα να προσφέρουν έργο και να παράγουν πολιτισμό. Θα υπάρξουν πλέον κριτήρια παραγωγής πολιτισμού και αυτή η παραγωγή-προώθηση να έχει κεντρική στρατηγική ;
Πρέπει να ξεφύγουμε από την πρακτική των επιχορηγήσεων στους κομματικούς μας φίλους ή στους συλλόγους της εκλογικής μας περιφέρειας. Αυτό ως γενική αρχή και δεν αφήνω αιχμή για κανένα. Να αξιολογούμε όσους δουλεύουν και παράγουν. Ας αποκτήσουμε προνομιακούς συνεργάτες στις τοπικές κοινωνίες που «φέρουν», διατηρούν και εξελίσσουν τα άυλα πολιτισμικά αγαθά. Δήμος, τοπικοί φορείς με επιστήμονες και άλλους γνώστες του αντικειμένου να αξιολογούν τις επιδόσεις και να επιβραβεύουν με βάση την παραγωγή -και όχι με κριτήριο… πόσες ψήφους είχε η κάλπη.
• Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει ιδιωτική πρωτοβουλία σε θέματα πολιτισμού; Μέχρι που φτάνει και ποιες είναι οι «κόκκινες» γραμμές;
Πρώτη διαπίστωση, δυστυχώς: Το δημόσιο ταμείο είναι μείον. Δεύτερη διαπίστωση: Ο κρατικός μηχανισμός παραμένει αργός και βαθιά συντηρητικός. Και εδώ έρχονται οι ιδιώτες με πρωτοβουλίες, να μας… ξελασπώσουν. Δεν θέλουν κάποιοι να κάνουν κουμάντο σε δημόσια αγαθά οι ιδιώτες. Η αλήθεια είναι όμως ότι το Δημόσιο δεν έχει καταφέρει να προωθήσει και να συντηρήσει τον σύγχρονο πολιτισμό, όπως του αξίζει. Έχω την αίσθηση ότι οι αποκαταστάσεις πρέπει να μείνουν στο δημόσιο, η διαχείριση όμως πρέπει να είναι μεικτή. Και σε αυτό το επίπεδο δεν είναι μονόδρομος η ιδιωτική πρωτοβουλία, και ο Δήμος έχει ρόλο. Κάνουν πολλοί λόγο για «κόκκινες γραμμές», όμως δεν βλέπουν ότι αρχαιολογικοί χώροι, κάστρα κλπ είναι περιορισμένα με «κόκκινες κορδέλες» και ταμπελάκια τύπου: «Κίνδυνος-υπό κατάρρευση»; Υπάρχουν «επαναστατικές» φωνές στο υπουργείο Πολιτισμού, ας τις αγκαλιάσουμε.
• Η Ρόδος μπορεί να «κυνηγήσει» κι άλλες μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις σαν αυτή για παράδειγμα του Μουσείου του Λούβρου, μεγάλα πολιτιστικά δρώμενα με διεθνή απήχηση;
Η υπόθεση του Λούβρου -για να είμαστε ειλικρινείς- οφείλεται στη δουλειά των ντόπιων αρχαιολόγων. Δούλεψαν εδώ και χρόνια με μεθοδικότητα ώστε η Ρόδος να έχει στο Λούβρο τη δυνατότητα να τραβήξει τα βλέμματα της οικουμένης. Εμείς, ως Τ.Α. αξιοποιούμε αυτή την ευκαιρία. Όμως δεν θα μπω στο «τρυπάκι» κα. Φούρλα να σας απαντήσω για μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα και να μείνω στα λόγια. Οι πράξεις αποδεικνύουν τις προθέσεις. Σημαντική σε αυτή την κατεύθυνση είναι η πρωτοβουλία του κ. Χατζηδιάκου στο 5ο Μεσογειακό Φόρουμ που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Χαναανικών, Φοινικικών και Καρχηδονιακών Πόλεων (LCCPP), υπό την αιγίδα της UNESCO. Ο δήμαρχος εξελέγη πρόεδρος της Συνέλευσης των δημάρχων και ο Δήμος Ρόδου, ορίσθηκε συντονιστής του προγράμματος για τους Δήμους. Μέσα από τη δικτύωση, αλλά κυρίως από τη δεσπόζουσα θέση που έχει η Ρόδος στη Μεσόγειο, θα δοθεί η ευκαιρία στο Δήμο και στην ουσία στο νησί, να είναι βασικός εταίρος στην υλοποίηση τεσσάρων αξόνων δράσης Πολιτισμού με χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά και ευρωμεσογειακά προγράμματα.
• Θα γίνει η Ρόδος Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης;
Η διεκδίκηση δεν είναι αυτοσκοπός. Πρέπει να συνδυάζεται με την διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι το «όχημα» για να θωρακίζουμε την πόλη μας, το νησί μας. Να αποκαταστήσουμε την αρχιτεκτονική προίκα που διαθέτουμε. Να την αναδείξουμε, να την προβάλουμε. Άλλες πόλεις «τρέχουν» να δημιουργήσουν θησαυρούς. Εμείς τους διαθέτουμε και δυστυχώς, πελαγοδρομώντας μεταξύ των αρμοδιοτήτων, τις έχουμε εγκαταλείψει, έχουν μετατραπεί σε «τσίγκους». Η διεκδίκηση, λοιπόν, έχει ως στόχο, πέρα από την επιτυχή κατάληξη του εγχειρήματος, την κατοχύρωση του πολιτισμικού μας κεφαλαίου. «Συστήνοντας» αυτές τις αξίες στο παγκόσμιο κοινό, θα επιτελέσουμε έργο και βέβαια θα δρέψουμε και οικονομικά οφέλη. Όμως κα. Φούρλα, η διεκδίκηση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση που απαιτεί εξίσου προσεκτικούς χειρισμούς. Έτσι αποφεύγεις τη διακωμώδωση του θέματος και το «κάζο».
• Πιστεύετε ότι σωστά επικοινωνείται και σε μας τους πολίτες, αλλά και στους επισκέπτες η πολιτιστική κουλτούρα της Ρόδου; Σκέπτεστε να αλλάξει κάτι σ’ αυτή την διαχείριση;
Έχω την αίσθηση -για να μην πω τη βεβαιότητα- όχι. Νομίζω ότι δεν μας τιμούν οι επιδόσεις μας σε αυτό το σπουδαίο ζήτημα. Απαιτείται αλλαγή πολιτικής. Η πρόοδος των πραγμάτων επιτυγχάνεται μόνο με ανατροπές καθεστωτικών αντιλήψεων και όχι με συμβιβασμούς που οδηγούν σε τέλμα και στασιμότητα. Παλεύουμε καθημερινά με όραμα και σχέδιο.
• Απάντηση έχουμε δώσει εάν θέλουμε ο Πολιτισμός μας να είναι διαχείριση παιδείας ή διαχείριση «διασκεδαστικού» μέσου το οποίο θα έχει ως αποκλειστικό σκοπό την προσέλκυση τουρισμού και την προσπόριση οικονομικών οφελών;
Το τερπνόν διά του ωφελίμου. Όχι όμως εκποιήσεις με σκοπό την προσπόριση οικονομικών οφελών με ξεπούλημα του πολιτιστικού πλούτου του νησιού. Αυτό όμως προϋποθέτει και υπέρβαση ενός κρατικού «συντηρητισμού» που αποβαίνει εις βάρος της «προίκας» της Ρόδου. Συνεργασίες σε «καθαρό καμβά» έτσι ώστε και την παιδεία να προωθήσουμε, όπως και να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες που μας παρουσιάζονται. Δεν έχουμε περιθώριο για ολιγωρίες.
• Τώρα που τα πράγματα τα βλέπετε από μέσα, πόσο εύκολο είναι ένας δημοσιογράφος που αποστολή του είναι να στέκεται απέναντι από την εξουσία να περνά τον Ρουβίκωνα;
Δεν είναι εύκολο κα. Φούρλα. Το θέμα πάντως -κατ’ εμέ- είναι να περάσεις τον Ρουβίκωνα, κρατώντας την ίδια ψυχή. Αυτά που κατέκρινες να μην τα πράξεις. Να μην επιτρέψεις στην Κίρκη της εξουσίας να σου θολώσει το μυαλό. Να μείνεις ρεαλιστής, αυθεντικός, αληθινός. Με τα όποια λάθη και ελαττώματά σου. Επαναλαμβάνω κάτι που πιστεύω. Δεν μπαίνω στη μάχη για να αλλάξω, μπαίνω να τα αλλάξω. Άλλωστε σε αυτόν που οφείλω να απολογηθώ είναι στο λαό που με τίμησε. Και τελειώνω με κάτι που έγραψε πρόσφατα συνάδελφος για τη νέα δημοτική αρχή και με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο: «Να κλείσουν τα αυτιά στην κολακεία που θεριεύει την έπαρση και αλαζονεία και, εντέλει, οδηγεί στην αυτοτύφλωση».
