Ξενοφών Ζολώτας: Ο τραπεζίτης που… «χοροπηδούσε τη δραχμή»-Ειδική εκδήλωση και έκθεση από την ΤτΕ

Της Κατερίνας Λυμπεροπούλου

«Ο Ξενοφών συμπυκνώνει το νόημα της ζωής μου. Έμαθα πάρα πολλά πράγματα και έγινα καλύτερη ζώντας μαζί του. Αυτή η ζωή με τον Ξενοφώντα σε διορθώνει ως άνθρωπο. Οπωσδήποτε του οφείλω πάρα πολλά. Με έμαθε να αναγνωρίζω την αξία ανθρώπων που δεν γνωρίζουν τη λέξη υστεροβουλία. Να χτυπήσω ξύλο ήταν μια τύχη. Η τύχη μου».

Η κυρία Λόλα Ζολώτα σε μια από τις σπάνιες της συνεντεύξεις που είχε δώσει, είχε συμπυκνώσει στην υπογράφουσα το νόημα του να ζεις για περίπου μισό αιώνα ζωής πλάι στον Ξενοφώντα Ζολώτα. Τον οικονομολόγο και ακαδημαϊκό που τιμά η Τράπεζα της Ελλάδας με ειδική εκδήλωση σήμερα, Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου (ώρα 18.00), με αφορμή τη συμπλήρωση 110 ετών από τη γέννησή του (1904-2004). ΄Ενα 24ωρο αργότερα, την Τρίτη 16 Δεκεμβρίου, ξεκινά έκθεση στο Μουσείο της Τράπεζας της Ελλάδος (Αμερικής 3) με τίτλο «Ο Καθηγητής και η Τράπεζα της Ελλάδος».

«Ο γάμος δεν είναι σπορ» έχει πει ο Λόλα Ζολώτα

Παντρεύτηκαν τα Χριστούγεννα του 1958. Εκείνος, ήδη καθηγητής και ακαδημαϊκός, εκείνη θυγατέρα μεγαλοαστικής οικογένειας. Μπορεί η διαφορά της ηλικίας τους να ήταν μεγάλη, ο γάμος τους, όμως, άντεξε στους καιρούς.

«Σήμερα τα νέα ζευγάρια νομίζουν ότι ο γάμος είναι σπορ. Δεν πρόκειται περί σπορ, όμως, εκτός αν θέλεις να τον κάνεις. Θέλει προσοχή και καλοσύνη», είχε πει επίσης. Από το εμβληματικό σπίτι τους στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου με άπλετη θέα στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης είχαν περάσει όλοι… «Συνήθως στον Ξενοφώντα άρεσε να ανακατεύει τον κόσμο. Καθηγητές, γιατρούς, πολιτικούς. Τι να πρωτοθυμηθώ; Ο Καραμανλής, ο Γιώργος Ράλλης, παιδικός φίλος του Ξενοφώντα, ο Παπαληγούρας», ανέφερε η Λόλα Ζολώτα.

Θρυλικές ήταν επίσης στιγμές της Αθηναϊκής διασκέδασης τη δεκαετία του 1960. «Με μέρη όπως η “Αθηναία”. Μαζευόμασταν παρέες και διασκεδάζαμε αλλά ο Ξενοφών δεν χόρευε γιατί είχε βγει ένα σλόγκαν ότι “Χοροπηδάει τη δραχμή”. Και του άρεσε πολύ ο χορός και ήταν θαυμάσιος χορευτής…»

Ο Ξενοφών Ζολώτας πέθανε πλήρης ημερών το 2004, λίγους μήνες αφότου γιόρτασε τα εκατοστά του γενέθλια, και είναι ο εμπνευστής μέτρων που επηρέασαν καθοριστικά την οικονομική πορεία της χώρας, όπως η υποτίμηση κατά 50% της δραχμής το 1953 ή το κόψιμο των τριών μηδενικών από τα χαρτονομίσματα το 1954. Ωστόσο, κατά πάσα πιθανότητα θα μείνει στην ιστορία για τους δύο λόγους που εκφώνησε στη δεκαετία του 1950 και οι οποίοι ήταν γραμμένοι στα αγγλικά αλλά χρησιμοποιούσαν λέξεις ελληνικής προέλευσης.

΄Ηθελε οι συνάδελφοί του στην Τράπεζα της Ελλάδα να τον αποκαλούν «καθηγητή»

΄Ηθελε οι συνάδελφοί του στην Τράπεζα της Ελλάδος να τον αποκαλούν «καθηγητή»…΄Εγινε τακτικός καθηγητής Πανεπιστημίου σε ηλικία μόλις 24 ετών, το 1928, και έμεινε έως το 1968 οπότε και διώχθηκε από τη δικτατορία. Αναγορεύτηκε ακαδημαϊκός στα 48 του, διετέλεσε στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου επί σειρά ετών αλλά και πρωθυπουργός της χώρας την περίοδο της οικουμενικής κυβέρνησης του 1989-1990. Ο Ξενοφών Ζολώτας (γιατί περί αυτού ο λόγος) ήταν, ωστόσο, και ο μακροβιότερος Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος.

Η τιμητική εκδήλωση και η έκθεση

Η ειδική τιμητική εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Γενικών Συνελεύσεων της Τράπεζας της Ελλάδος (κεντρικό κατάστημα), σήμερα στις 18.00 με ομιλητές τον Διοικητή, Γιάννη Στουρνάρα, τον καθηγητή της Ιστορίας Οικονομικών Θεωριών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μιχάλη Ψαλιδόπουλο, και τον πρώην διευθυντή της Τράπεζας της Ελλάδος και στενό συνεργάτη του Ζολώτα, Νίκο Αλεξόπουλο. Στην εκδήλωση θα προβληθεί επίσης σπάνιο αρχειακό υλικό για τη ζωή και το έργο του Ζολώτα.

Η έκθεση ακολουθεί την πορεία της ζωής του Ζολώτα από τα παιδικά και νεανικά του χρόνια, τις σπουδές του στην Αθήνα και στη Λειψία και τα πρώτα του βήματα στον δημόσιο βίο της Ελλάδος και το Πανεπιστήμιο Αθηνών ως τις θητείες του στην Τράπεζα της Ελλάδος, την ενασχόλησή του με την πολιτική και τον σχηματισμό της οικουμενικής κυβέρνησης το 1989, το συγγραφικό έργο του και τη διεθνή αναγνώρισή του.

Η έκθεση χωρίζεται σε πέντε τμήματα:

Α. Φωτογραφικό υλικό και σπάνια έγγραφα από το προσωπικό αρχείο του Ζολώτα, που αφορούν την παιδική και νεανική του ηλικία και τις σπουδές του στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Β. Τεκμήρια που αφορούν το πανεπιστημιακό έργο του Ζολώτα, την εκλογή του στην Ακαδημία Αθηνών (1952) και το συγγραφικό του έργο την περίοδο 1926-1955.

Γ. Σκηνογραφική αναπαράσταση του γραφείου του στην Τράπεζα της Ελλάδος, με αυθεντικό προσωπικό και υπηρεσιακό υλικό. Προβολή της εκπομπής «Μονόγραμμα» από το αρχείο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης.

Δ. Ο Ζολώτας Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και η συμβολή του στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Παρουσιάζεται φωτογραφικό, οπτικοακουστικό και αρχειακό υλικό από τη θητεία του ως Συνδιοικητής (1944-1945) και Διοικητής (1955-1967, 1974-1981), καθώς και από την περίοδο της δικτατορίας κατά την οποία είχε παραιτηθεί.

Ε. Συνοπτική παρουσίαση της πολιτικής δράσης του Ζολώτα, κυρίως ως πρωθυπουργού της οικουμενικής κυβέρνησης (1989-1990).

Το υλικό για την έκθεση προέρχεται κυρίως από το Ιστορικό Αρχείο της Τράπεζας της Ελλάδος και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό. Υλικό έχουν προσφέρει επίσης η Ακαδημία Αθηνών, η Παγκόσμια Τράπεζα (World Bank), το Ίδρυμα Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής, η ΝΕΡΙΤ, η Ηρώ και ο Γιώργος Σγουράκης για την εκπομπή «Μονόγραμμα», καθώς και ο Οίκος Ζολώτα.

Με αφορμή την έκθεση, το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος (ΚΕΠΟΕΤ), το οποίο είχε τη γενική επιμέλεια της έκθεσης, εξέδωσε δίγλωσσο κατάλογο των εκθεμάτων, με την επιστημονική επιμέλεια του κ. Ψαλιδόπουλου.

Ο κατάλογος, με πρόλογο του κ. Στουρνάρα, παρακολουθεί τη ζωή του Ζολώτα, το συγγραφικό και ακαδημαϊκό έργο του, το έργο του στην Τράπεζα της Ελλάδος και τις καινοτομίες που εισήγαγε, τη συνεισφορά του στην πολιτική ζωή, τη διεθνή του αναγνώριση, καθώς και την ανθρώπινη πτυχή της προσωπικότητάς του.

Το Ίδρυμα Εκτύπωσης Τραπεζογραμματίων και Αξιών της Τράπεζας της Ελλάδος (ΙΕΤΑ) έκοψε επίσης ειδικό αναμνηστικό μετάλλιο από χαλκονικέλιο με τη μορφή του Ζολώτα. Ο κατάλογος και το μετάλλιο θα διατίθενται δωρεάν στους επισκέπτες της έκθεσης.

Στη φωτογραφία ο Ξενοφών Ζολώτας στην Ετήσια Γενική Συνέλευση Μετόχων της Τράπεζας της Ελλάδος. Διακρίνονται οι Υποδιοικητές Δημήτριος Γαλάνης και Γιάγκος Πεσμαζόγλου.