Συνέντευξη στον
Δαμιανό Αθανασίου
Το 2014 σηματοδοτεί το τέλος μιας ολόκληρης εποχής, για τον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου κ. Γιώργο Χατζημάρκο, που στην χρονιά που φεύγει ανέλαβε τα ηνία της διακυβέρνησης της μεγαλύτερης Περιφέρειας της χώρας,
Σε μια, απολογιστικού χαρακτήρα και αμιγώς πολιτική συνέντευξή του στην «δ», ο κ. Χατζημάρκος μιλά για τον φαύλο κύκλο ανατροφοδότησης νοσηρών φαινομένων πάνω στα οποία στηρίχτηκε η πολιτική στον τόπο και συνολικά στη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες, με αναπόφευκτη κατάληξη την χρεοκοπία της και τονίζει πως «στο βαθμό που το 2014 σηματοδοτεί το σπάσιμο αυτού του φαύλου κύκλου, είναι αναμφίβολα μια χρονιά που σηματοδοτεί το τέλος μια ολόκληρης εποχής», είναι η χρονιά της «ιστορικής στροφής».
Ως κύριο στόχο και στοίχημα για τη νέα χρονιά, αλλά και για όλη την διάρκεια της θητείας του, ο Περιφερειέρχης θέτει την αλήθεια και τις καθαρές επιλογές και τονίζει ότι η σημερινή παρακμή και η χρεοκοπία του τόπου , οφείλεται στο γεγονός ότι «αυτός ο τόπος δεν εκπαιδεύτηκε ποτέ στην αλήθεια και στις καθαρές επιλογές , η πολιτική δεν απέκτησε ποτέ τον παιδευτικό χαρακτήρα που εξ ορισμού έχει» . Και προσθέτει: «Η αφύπνιση μιας κοινωνίας με αυτά τα χαρακτηριστικά, η “αποτοξίνωσή” της από το ψέμα και ο “εθισμός” της στην διαφάνεια και την αλήθεια, ακόμη κι όταν αυτή δεν είναι ευχάριστη, είναι για μας το μεγαλύτερο στοίχημα και η βασική προϋπόθεση για να ξεκολλήσει ο τόπος από το τέλμα»
Η Συνέντευξη:
• Κύριε Χατζημάρκο, μια χρονιά έφτασε στο τέλος της, μια χρονιά πολύ σημαντική για σας. Σίγουρα κάνετε αυτές τις μέρες τον απολογισμό της.
Ήταν πράγματι μια σημαντική χρονιά, αλλά όχι μόνο για μένα. Μια χρονιά ανατροπών, δεν μπορεί παρά να έχει καταλυτική επίδραση στη ζωή όλων μας. Μετά από πολλά χρόνια, η τοπική κοινωνία έδειξε πως ήταν έτοιμη να κόψει τον ομφάλιο λώρο από ένα σύστημα εξουσίας, μια νοοτροπία διακυβέρνησης, που αντί να την οδηγήσει μπροστά, την εγκλώβισε σε ένα κύκλο χαμένων ευκαιριών. Ένα φαύλο κύκλο ανατροφοδότησης νοσηρών φαινομένων πάνω στα οποία στηρίχτηκε η πολιτική συνολικά στη χώρα αυτή τις τελευταίες δεκαετίες, με αναπόφευκτη κατάληξη την χρεοκοπία της. Όχι μόνο οικονομικά. Η οικονομική χρεοκοπία ήταν η παράπλευρη απώλεια της ηθικής, αξιακής, πολιτικής χρεοκοπίας που προηγήθηκαν. Στο βαθμό που το 2014 σηματοδοτεί το σπάσιμο αυτού του φαύλου κύκλου, είναι αναμφίβολα μια χρονιά που σηματοδοτεί το τέλος μια ολόκληρης εποχής.
• Σε προσωπικό επίπεδο, τι σηματοδοτεί για σας;
Για μένα και τους συνεργάτες μου, η χρονιά που φεύγει, αποτέλεσε την πλήρη δικαίωση μιας απόφασης που την περίοδο που ελήφθη, θεωρήθηκε από πολλούς ανεξήγητη, ίσως και παράλογη. Να διεκδικήσουμε την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Σήμερα πια, μετά από τέσσερις μήνες ως περιφερειακή αρχή, είμαι απολύτως πεπεισμένος πως όλοι αντιλαμβάνονται ότι ήταν μια αμιγώς πολιτική απόφαση, που επικροτήθηκε και νομιμοποιήθηκε με τρόπο θεαματικό από τις τοπικές κοινωνίες στο Νότιο Αιγαίο. Μια απόφαση που υπαγορεύτηκε από την πλήρη επίγνωση των προβλημάτων του τόπου και την ανάγκη ενός διαφορετικού τρόπου άσκησης εξουσίας, που κι αυτή με την σειρά της υπαγορεύεται – μάλλον επιβάλλεται – από τις συνθήκες πρωτόγνωρης κρίσης που περνά η χώρα. Αυτοί που διαμόρφωσαν τις συνθήκες χρεοκοπίας του τόπου, είναι προφανές ότι δεν μπορούν να τον οδηγήσουν στην έξοδο από αυτήν. Αυτό αποτελεί πλέον δικό μας στόχο, δικό μας στοίχημα, δική μας αποστολή. Η Περιφέρεια ως θεσμός, διαμορφώνει ένα ευρύτατο πεδίο δράσης, σχεδιασμού και εφαρμογής ουσιαστικών πολιτικών, που μπορούν να οδηγήσουν σε θεαματικά αποτελέσματα.
• Το λέτε με ένα τρόπο, σαν να εξαρτάται από εσάς το όποιο αποτέλεσμα. Μέχρι σήμερα είχαμε συνηθίσει να ακούμε για το «αθηνοκεντρικό κράτος» για την έλλειψη πόρων και αρμοδιοτήτων, για όλα αυτά που αποτελούσαν τον ανασταλτικό παράγοντα σχεδόν σε κάθε πρωτοβουλία της αυτοδιοίκησης.
Ναι! Πιστεύω ότι το αποτέλεσμα των ενεργειών μας εξαρτάται κατά κύριο λόγο από εμάς τους ίδιους. Θα με έχετε ακούσει πολλές φορές να λέω ότι «ο εχθρός βρίσκεται εντός των τειχών». Αν εξετάσετε μια προς μία τις χαμένες υποθέσεις, τις χαμένες ευκαιρίες, θα διαπιστώσετε κι εσείς ότι τα αίτια εντοπίζονται τοπικά και μόνο τοπικά. Άλλωστε, πώς είναι δυνατόν τα προϊόντα του συστήματος να συγκρουστούν με το σύστημα; Το τραγελαφικό στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι, εκείνοι που δήθεν κατηγορούν το κεντρικό κράτος για όλα τα δεινά του τόπου, τυγχάνει να είναι διαχρονικά οι καλύτεροι και οι πιο πειθήνιοι συνεργάτες του!
Οι υποτιθέμενες «συγκρούσεις» και οι δήθεν «διεκδικήσεις» ήταν πάντα προσχηματικού χαρακτήρα, επίδειξη ψευτομαγκιάς για εσωτερική και μόνο κατανάλωση, στάχτη στα μάτια μιας κοινωνίας που δυστυχώς εθίστηκε στο ψέμα, από εκείνους που στήριξαν την πολιτική τους επιβίωση στην επιχείρηση καταστολής των αντανακλαστικών της. Η αφύπνιση μιας κοινωνίας με αυτά τα χαρακτηριστικά, η «αποτοξίνωσή» της από το ψέμα και ο «εθισμός» της στην διαφάνεια και την αλήθεια, ακόμη κι όταν αυτή δεν είναι ευχάριστη, είναι για μας το μεγαλύτερο στοίχημα και η βασική προϋπόθεση για να ξεκολλήσει ο τόπος από το τέλμα. Όλα τα υπόλοιπα, περί δήθεν εχθρών και δράκων, δεν είναι παρά προφάσεις εν αμαρτίαις, ιδανικό άλλοθι για την ανικανότητά τους.
• Παρά τα όσα λέτε, οι περιορισμοί που δημιουργούνται από τους πόρους και τις αρμοδιότητες, είναι υπαρκτοί. Δεν είναι δράκοι παραμυθιών. Πολύ δε περισσότερο τώρα, σε καιρούς ύφεσης και αυστηρής κηδεμονίας της χώρας από τους δανειστές της.
Από την εμπειρία μου μέχρι σήμερα, από όλες τις θέσεις που υπηρέτησα, θα σας πω μετά λόγου γνώσεως ότι καμία κηδεμονία δεν μπορεί να αποτρέψει την αποδοχή μιας πρότασης πλήρως και ισχυρώς τεκμηριωμένης. Άλλωστε, αυτό είναι το ζητούμενο, όχι μόνο για την δική μας περιοχή αλλά και γενικότερα. Αν είχαμε δικές μας προτάσεις, αν είχαμε το δικό μας εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης και κυρίως, αν είχαμε την δύναμη να αγνοήσουμε το πολιτικό κόστος υλοποίησης αυτού του σχεδίου, είμαι βέβαιος ότι δεν θα είχαμε ανάγκη καμίας ξένης κηδεμονίας.
• Γιατί κατά την γνώμη σας δεν μπορέσαμε μέχρι σήμερα να έχουμε το δικό μας σχέδιο εθνικής ανασυγκρότησης που περιγράφετε;
Η απάντηση είναι προφανής. Γιατί αυτός ο τόπος δεν εκπαιδεύτηκε ποτέ στην αλήθεια και στις καθαρές επιλογές. Γιατί σ’ αυτόν τον τόπο η πολιτική δεν απέκτησε ποτέ τον παιδευτικό χαρακτήρα που εξ ορισμού έχει. Σας το είπα και νωρίτερα, περιγράφοντας την τοπική πραγματικότητα, που εν τέλει δεν είναι παρά μια αποτύπωση, μια μικρογραφία της μεγάλης εικόνας της πολιτικής στη χώρα. Όταν επί δεκαετίες η πολιτική έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό της τον λαϊκισμό, το χάιδεμα των αφτιών και τον εκμαυλισμό της κοινωνίας, όταν οι αποφάσεις λαμβάνονται – ή δεν λαμβάνονται – πάντα με βάση το πολιτικό κόστος, είναι αναμενόμενο ότι δεν πρόκειται να ληφθεί και να υλοποιηθεί καμία δύσκολη πολιτική απόφαση.
Ο λαός δεν εκπαιδεύτηκε στο να ακούει και να αντιμετωπίζει την αλήθεια. Έτσι, όταν έφτασε η ώρα της αλήθειας, δεν μπορέσαμε να αντιμετωπίσουμε την κρίση, ούτε ως πολιτικό σύστημα, ούτε ως κοινωνία. Κρύφτηκαν όλοι πίσω από τους δανειστές, ο ρόλος των οποίων, υπό αυτές τις συνθήκες, ήταν λογικό να μεγιστοποιηθεί. Αυτό δεν θα συνέβαινε σε μια χώρα όπου πολίτες και πολιτικό προσωπικό θα είχαν χειραφετηθεί πολιτικά. Γι αυτό δεν κουράζομαι να επαναλαμβάνω σε κάθε ευκαιρία, πόσο μεγάλη σημασία έχουν στην πολιτική η αλήθεια και οι καθαρές επιλογές. Που θέλουμε να πάμε, με ποιο τρόπο θα φτάσουμε ως εκεί, ποιο τίμημα θα πληρώσουμε.
• Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι εσείς θα καταφέρετε να αλλάξετε τη νοοτροπία που πολιτικές δεκαετιών διαμόρφωσαν στις τοπικές κοινωνίες;
Το πιστεύω, διότι έχω ήδη δείγματα αποδοχής της αλήθειας από τις τοπικές κοινωνίες και είναι πραγματικά ενθαρρυντικά. Σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, πήγα σε κάθε γωνιά της Περιφέρειάς μας. Μίλησα με όσους περισσότερους φορείς και πολίτες ήταν δυνατόν. Άκουσα τα αιτήματα όλων. Πουθενά και σε κανέναν δεν έδωσα καμία υπόσχεση, δεν ωραιοποίησα καταστάσεις, δεν έταξα έργα, δεν δημιούργησα ψεύτικες προσδοκίες. Εξέθεσα παντού την πραγματικότητα. Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν η εντυπωσιακή απόδειξη ότι οι πολίτες ξέρουν να ακούν την αλήθεια και να την επιβραβεύουν. Και όταν αυτό συμβαίνει σε περιβάλλον, γενικευμένης απαξίωσης της πολιτικής και βαθύτατης κρίσης εμπιστοσύνης απέναντι σε αυτούς που διαχειρίζονται τις δημόσιες υποθέσεις, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Για το λόγο αυτό, το εκλογικό αποτέλεσμα δεν ήταν ένα απλό ποσοστό. Συμβολίζει πολύ περισσότερα και αποτελεί γερό θεμέλιο για την ανατροπή που χρειάζεται ο τόπος.
• Θα επιμείνω στα ζητήματα πόρων και αρμοδιοτήτων, άλλωστε είναι τα βασικά εργαλεία για να λειτουργήσει ο θεσμός της Περιφέρειας.
Το πρόβλημα της έλλειψης πόρων είναι υπαρκτό, αλλά δεν είναι καθοριστικό. Απόδειξη αυτού ότι οικονομικοί πόροι υπήρξαν άφθονοι στο πρόσφατο παρελθόν και αποδείχθηκε ότι από μόνοι τους, δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν την πορεία προς την παρακμή. Όσο για τις αρμοδιότητες, βασική δέσμευσή μας ήταν από την αρχή, να μην κρυφτούμε πίσω από το τι επιτρέπει το θεσμικό πλαίσιο και τι όχι. Δεν υπάρχει ζήτημα που να μην αφορά την περιφερειακή αρχή και που να μην επιχειρήσει τη δική της παρέμβαση για την επίλυση των προβλημάτων που δεκαετίες τώρα ταλαιπωρούν τους νησιώτες. Αναζητώντας τον τρόπο με τόλμη, φαντασία, ευελιξία, ευρηματικότητα.
• Μέχρι σήμερα, σε ποιους τομείς έχετε επικεντρώσει την προσοχή σας;
Στους πρώτους μήνες της θητείας μας έχουμε ήδη αποδείξει ότι ξέρουμε να εξαντλούμε τις δυνατότητες του θεσμικού πλαισίου και να διεκδικούμε με τρόπο τεκμηριωμένο και ρεαλιστικό την αναμόρφωσή του, εκεί όπου είναι απαραίτητο. Ενδεικτικά θα αναφέρω ότι αποτρέψαμε άμεσα τον αποκλεισμό των Περιφερειών από την διαχείριση του νέου ΕΣΠΑ και επιβάλλαμε την αλλαγή του σχεδίου νόμου, διεκδικούμε αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για να αντιμετωπίσουμε γρήγορα και όχι εμβαλωματικά τα προβλήματα υγείας στα μικρά νησιά της Περιφέρειάς μας, διεκδικήσαμε και αναλάβαμε ως Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου κομβικό ρόλο στη διαδικασία διαμόρφωσης του νέου θεσμικού πλαισίου για τα λιμάνια, δρομολογήσαμε τις διαδικασίες για την υλοποίηση του δικτύου υδατοδρομίων στην Περιφέρειά μας. Μέσα σε λιγότερο από τέσσερις μήνες, έχουμε κάνει δουλειά που άλλοι θα χρειάζονταν χρόνια. Και συνεχίζουμε ακάθεκτοι, παράλληλα με την καθημερινή, κοπιώδη προσπάθεια να καθαρίζουμε τα «ναρκοπέδια» που ανακαλύπτουμε, να αποκρούουμε την κακόβουλη, ανερμάτιστη κριτική. Κατανοητή η κριτική και οι αντιδράσεις από κείνους που αισθάνονται να εκτίθενται ανεπανόρθωτα από τη δική μας λειτουργία, αφού καθημερινά γίνονται τα αποκαλυπτήρια της δικής τους ανικανότητας.
• Τι εύχεστε για την νέα χρονιά που ανατέλλει;
Η χρονιά που φεύγει ήταν για τον τόπο μας η χρονιά της ιστορικής στροφής. Εύχομαι το 2015 να σταθεροποιήσει τη νέα πορεία που ξεκινήσαμε, με ορίζοντα πενταετίας.
Εύχομαι να συνειδητοποιήσουμε όλοι σ΄αυτόν τον τόπο τις ανεξάντλητες δυνατότητές του, που αποτελούν την ισχυρότερη εγγύηση προοπτικής για το μέλλον
Εύχομαι το Νότιο Αιγαίο, να μπορεί να ηγηθεί όχι απλά της τοπικής προσπάθειας ανάκαμψης, αλλά και αυτής ακόμη της υπερ-τοπικής, εθνικής προσπάθειας. Τα αναπτυξιακά πεδία στα οποία δίνει αγώνα η χώρα είναι συγκεκριμένα και σχετίζονται με τον τουρισμό, την προσέλκυση επενδύσεων, και την αξιοποίηση του πρωτογενούς τομέα. Όλα αυτά τα πεδία μαζί, απαντώνται μόνο στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και όλα συνθέτουν την ανάπτυξη. Μέχρι τώρα η αναζήτηση του νέου αναπτυξιακού μοντέλου, αποτελούσε αντικείμενο ημερίδων και συνεδρίων, ένα συνεχές ευχολόγιο. Εμείς εδώ, στο Νότιο Αιγαίο μπορούμε να το κάνουμε πράξη.
Ένας τέτοιος στόχος δεν μπορεί να αποτελεί απλά προσωπικό στοίχημα δικό μου και των συνεργατών μου. Είναι συλλογική υπόθεση. Πρέπει να γίνει στοίχημα και στόχος ολόκληρης της κοινωνίας. Προϋπόθεση γι αυτό, η αλλαγή νοοτροπιών,
Όχι άλλα λόγια λοιπόν. Ευχή και υπόσχεσή μου: Το 2015 θα είναι χρονιά πράξεων, αλήθειας και καθαρών επιλογών.
