Δάνεια μόνο για τους… κατέχοντες δίνουν πλέον οι τράπεζες καθώς, τόσο σε ό,τι αφορά τα νοικοκυριά όσο και τις επιχειρήσεις, προϋπόθεση για τη λήψη δανείου δεν αποτελεί μόνο η ισχυρή οικονομική κατάσταση των δανειοληπτών αλλά και η εκ των προτέρων κάλυψη σημαντικού μέρους του δανείου με μετρητά.
Για να χορηγηθεί ένα επιχειρηματικό δάνειο πρέπει να πληρούνται τέσσερις προϋποθέσεις: Ο σκοπός του δανείου να συνάδει με τη δραστηριότητα της εταιρείας. Η εξέταση των πραγματικών αναγκών της επιχείρησης αλλά και το αξιόχρεο της επιχείρησης, καθώς και οι πραγματικές δυνατότητες εξόφλησης του τραπεζικού δανεισμού. Και, τέλος, οι τράπεζες ζητούν πρόσθετες εξασφαλίσεις.
Πρόκειται για ολική ανατροπή των προ κρίσεως δεδομένων. Στη στεγαστική πίστη οι τράπεζες χορηγούσαν σε πολλές περιπτώσεις το 100% της εμπορικής αξίας ή και ακόμα υψηλότερο ποσό, με δικαιολογία την κάλυψη επισκευαστικών δαπανών. Επιπλέον, οι τράπεζες χορηγούσαν δάνεια μέρος των οποίων ήταν «μαύρα»: το δάνειο κάλυπτε την εμπορική αξία του ακινήτου ενώ στο συμβόλαιο αναφερόταν η αντικειμενική αξία. Τέλος, η εισοδηματική κατάσταση του δανειολήπτη αποτελούσε «ψιλά γράμματα», καθώς ένας ελεύθερος επαγγελματίας με μικρό δηλωμένο εισόδημα δεν δυσκολευόταν να αποκτήσει δάνειο. Ολα αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, πλέον για να λάβει κάποιος στεγαστικό δάνειο, πρέπει να εκπληρώνει απαραίτητα τρεις προϋποθέσεις:
α. Να καλύψει ο ίδιος με μετρητά ή άλλη εξασφάλιση τουλάχιστον το 25% της αξίας του αιτούμενου δανείου. Δηλαδή η τράπεζα καλύπτει το 75% της αξίας του ακινήτου.
β. Το δάνειο θα αναφέρεται στην πραγματική αξία της συναλλαγής και δεν θα καλύπτει τυχόν διαφορά αντικειμενικής – εμπορικής αξίας.
γ. Ο δανειολήπτης πρέπει να κριθεί αξιόχρεος. Πέραν της κάλυψης του 25% του δανείου, θα πρέπει τα δηλωμένα μηνιαία εισοδήματά του να καλύπτουν τουλάχιστον το 30%-35% της μηνιαίας δόσης για την εξόφληση του δανείου.
Ριζικές είναι οι αλλαγές και για τα δάνεια προς μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις. Στις καλές εποχές μια επιχείρηση εξασφάλιζε εύκολα δάνεια χωρίς πολλά πολλά για τον σκοπό του δανείου, την κατάσταση της επιχείρησης και την ικανότητα αποπληρωμής του δανείου. Πλέον, όλα τα παραπάνω, και ακόμα περισσότερα στοιχεία, βρίσκονται στο «μικροσκόπιο» των τραπεζών, και για να χορηγηθεί ένα επιχειρηματικό δάνειο πρέπει να πληρούνται τέσσερις προϋποθέσεις:
α. Ο σκοπός του δανείου να συνάδει με τη δραστηριότητα της εταιρείας. Στο παρελθόν μπορούσε ένας επαγγελματίας, π.χ. οδηγός ταξί, να είχε ένα ακίνητο και να λάμβανε δάνειο για να ανεγείρει οικοδομή επενδύοντας στην αγορά ακινήτων. Πλέον δεν δίνονται δάνεια για δραστηριότητες που δεν σχετίζονται με το αντικείμενο της εταιρείας.
β. Εξέταση των πραγματικών αναγκών της επιχείρησης. Σε αντίθεση με το τι γινόταν, πλέον καμία επιχείρηση δεν μπορεί να λάβει δάνειο για παράδειγμα 200.000 ευρώ για την εξόφληση προμηθευτών, όταν οι σχετικές προμήθειες διαμορφώνονται σε χαμηλότερα επίπεδα, 100.000 ευρώ.
γ. Εξετάζεται το αξιόχρεο της επιχείρησης και οι πραγματικές δυνατότητες εξόφλησης του τραπεζικού δανεισμού. Η οικονομική ευρωστία είναι απαραίτητη. Αντίθετα, επιχειρήσεις χωρίς προοπτικές ή που εμφανίζουν υψηλές πιθανότητες να μην αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους είναι αδύνατο να αποκτήσουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό.
δ. Τέλος, οι τράπεζες ζητούν πρόσθετες εξασφαλίσεις. Οι πρόσθετες εξασφαλίσεις δεν είναι απαραίτητες για την έγκριση του δανείου, ωστόσο είναι απαραίτητες προκειμένου μια εταιρεία να μπορέσει να λάβει χαμηλό, ανταγωνιστικό επιτόκιο.
Στελέχη τραπεζών αναγνωρίζουν ότι οι νέες προϋποθέσεις είναι πολύ απαιτητικές και αποκλείουν μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, ωστόσο υπενθυμίζουν ότι η εύκολη πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό τα προηγούμενα χρόνια ήταν αυτή που υποδαύλισε τη δημόσια και ιδιωτική κατανάλωση συμβάλλοντας στο οικονομικό αδιέξοδο που τελικά βρέθηκε η χώρα. Σημειώνουν ότι οι νέες διαδικασίες ενισχύουν τη διαφάνεια και εξασφαλίζουν ότι τα δάνεια που θα χορηγηθούν (τα οποία χρηματοδοτούνται κυρίως από αποταμιεύσεις) θα αξιοποιηθούν για τον σωστό σκοπό που αποτελεί προϋπόθεση για την εκκίνηση ενός νέου υγιούς κύκλου οικονομικής ανάπτυξης.
