Η διαφθορά στο δηµόσιο τοµέα, ειδικότερη µορφή της οποίας είναι η διαπλοκή, εκτός από την οικονοµική ζηµία, δηµιουργεί διάχυτη δυσλειτουργία του κράτους και γραφειοκρατική αναποτελεσµατικότητα του κρατικού µηχανισµού, που επιτείνει τα φαινόµενα κακοδιοίκησης και αδιαφάνειας των κρατικών λειτουργιών.
Ο πόλεµος κατά της διαφθοράς, ως εκ της φύσεώς του είναι µακρύς, δύσκολος και επίµονος και αντιµετωπίζει πλείστα εµπόδια, όπως κρατική κάλυψη και απροθυµία των αρµοδίων οργάνων για αποτελεσµατική δράση, παρά τις οποιεσδήποτε νοµικές επιταγές ή και ανυπαρξία επαρκούς τεχνογνωσίας για την παρεµπόδιση µεθοδεύσεων που υποκρύπτουν διαφθορά.
Η διαφθορά και η κακοδιοίκηση κλονίζουν τους κρατικούς θεσµούς και την εµπιστοσύνη των πολιτών στην κρατική λειτουργία και µάλιστα ενισχύουν την επικρατούσα στην πλειονότητα των πολιτών άποψη, ότι ορισµένα ζητήµατα για τα οποία η γραφειοκρατία δηµιουργεί εµπόδια για την ταχεία επίλυσή τους, µόνο µε πλάγιες µεθόδους, όπως µε δωροδοκία χάρη νόµιµων ακόµη πράξεων ή µε πολιτική ή φιλική παρέµβαση, είναι δυνατόν να επιλυθούν.
Στην κορυφή της διαφθοράς στη δημόσια διοίκηση βρίσκονται οι πολεοδομίες, οι εφορίες, ο χώρος της υγείας και οι δήμοι, σύμφωνα με την ετήσιες εκθέσεις του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης κ Λέανδρου Ρακιντζή.
Ο Γενικός Επιθεωρητής σε συνέντευξη που παραχώρησε στη «δ» παραδέχεται την ύπαρξη διαπλοκής μεταξύ πολιτικής και κακοδιοίκησης ενώ σχολιάζει το φαινόμενο της αρνησιδικίας που παρατηρείται στη δικαιοσύνη, τις παραγραφές πειθαρχικών ευθυνών και τη λειτουργία των πειθαρχικών συμβουλίων, τις αδυναμίες του συστήματος και των κυβερνήσεων για την πάταξη της διαφθοράς στο δημόσιο.
Εντοπίζει τις εστίες της διαφθοράς όπου υπάρχει και κινείται χρήμα ενώ προτείνει την ενοποίηση όλων των ελεγκτικών σωμάτων για την αντιμετώπιση του φαινομένου των καθυστερήσεων στη διενέργεια ελέγχων και όχι μόνο.
Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης στη συνέντευξη του στη «δ» δεν μπήκε στον «πειρασμό» να σχολιάσει υποθέσεις διαφθοράς στα Δωδεκάνησα για τις οποίες έχουν επιληφθεί υπηρεσίες που προϊσταται ενώ εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το σχόλιο που κάνει σχετικά με την ψήφιση τροπολογιών τόσο από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ όσο και της Νέας Δημοκρατίας με τις οποίες παραγράφηκαν καταλογισμοί για παράνομες δαπάνες αιρετών.
Ο κ Λέανδρος Ρακιτζής ενημερώνει στην ίδια συνέντευξη και για την πορεία που θα έχει η υπόθεση των πλαστών αδειών φορτηγών αυτοκινήτων, η δικογραφία της οποίας βρίσκεται ήδη στη Βουλή, καθώς υπάρχουν ενδείξεις για παραβατική συμπεριφορά της πρώην πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Μεταφορών.
Aναλυτικά η συνέντευξη του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης κ Λέανδρου Ρακιντζή
• Κύριε Γενικέ, τα στοιχεία για το μέγεθος της διαφθοράς στη Ελλάδα που παρουσιάζονται στις ετήσιες εκθέσεις της Επιθεώρησης Δημόσιας Διοίκησης αλλά και σε στατιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σοκαριστικά. Που αποδίδετε το γεγονός και πως σχολιάζετε την αποτυχία των μέτρων που λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις για την καταπολέμηση του φαινομένου;
Θα σας απαντήσω με ένα γενικό αφορισμό, ότι όλοι καταδικάζουν την διαφθορά, αλλά όταν χρειαστεί την χρησιμοποιούν. Η καταπολέμηση της διαφθοράς χρειάζεται συνεχή προσπάθεια εκ μέρους των αρμοδίων με στήριξη της κοινωνίας και γίνεται σε τρία επίπεδα ήτοι της πρόληψης, της καταστολής και της εκπαίδευσης των πολιτών, που είναι και το δυσκολότερο, γιατί δεν επιλύεται με διατάξεις, αλλά συλλογική προσπάθεια από το σπίτι, το σχολείο, το περιβάλλον και κυρίως με το παράδειγμα.
Τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι τώρα έχουν αποτύχει γιατί λαμβάνονται αποσπασματικά, μόνον για να αντιμετωπίσουν μία συγκεκριμένη κατάσταση και τις περισσότερες φορές σε επίπεδο καταστολής. Το κυριότερο είναι, ότι δεν υπάρχει συνεχής παρακολούθηση εάν έχουν ληφθεί μέτρα, ποια τα αποτελέσματα αυτών και αξιολόγηση των ευρημάτων.
• Που εντοπίζετε ειδικότερα τις κυριότερες εστίες διαφθοράς στην Ελλάδα;
Έχουν γίνει πίνακες από άλλες οργανώσεις που κατατάσσουν τις εστίες διαφθοράς. Από τα στατιστικά στοιχεία που διαθέτει η υπηρεσία μου, που ποικίλουν κατά περιοχές και χρόνους, προκύπτει ότι όπου διακινούνται περισσότερα χρήματα εκεί υπάρχει και μεγαλύτερη εστία διαφθοράς
• Είναι συχνό το φαινόμενο μετά την ολοκλήρωση ερευνών που προκαλούνται από εκθέσεις επιθεωρητών δημόσιας διοίκησης οι δικαστικές αποφάσεις που ακολουθούν αλλά πολύ περισσότερο οι πειθαρχικές έρευνες που παραγγέλλονται να μην ικανοποιούν το κοινό περί δικαίου αίσθημα και να μην είναι ανάλογες των συμπερασμάτων που εξάγονται από τα πορίσματα της υπηρεσίας που διευθύνετε. Θεωρείτε ότι υπάρχει ατιμωρησία και έλλειψη δικαιοσύνης σε πολλούς τομείς της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας;
Δυστυχώς λόγω του ότι διεξάγονται σπανίως τακτικοί έλεγχοι μιας υπηρεσίας ή μονάδος, οι επιθεωρήσεις και έλεγχοι διατάσσονται κυρίως κατόπιν καταγγελιών, οι οποίες πολλές φορές γίνονται καθυστερημένα, δεν περιέχουν πλήρη στοιχεία και γίνονται από λόγους εκδίκησης με αποτέλεσμα τα συμπεράσματα των ερευνών να μην ικανοποιούν το περί δικαίου αίσθημα, που πολλές φορές έχει διαμορφωθεί κατάλληλα. Πρέπει ο κόσμος να αντιληφθεί, ότι το πόρισμα μιας έρευνας είναι απλώς η εισαγωγή για περαιτέρω πειθαρχικές και ποινικές διαδικασίες, στις οποίες η υπηρεσία μου δεν εμπλέκεται.
• Πως σχολιάζετε παραπέρα τη βραδύτητα με την οποία απονέμεται η δικαιοσύνη στη χώρα;
Η βραδύτητα περί την απονομής της δικαιοσύνης αγγίζει τα όρια της αρνησιδικίας. Η Ελλάδα είναι υπόλογη για βραδύτητα περί την απονομή της δικαιοσύνης στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια για 570 υποθέσεις. Για να μπορέσει να ξεφύγει η χώρα από την θλιβερή αυτή κατάσταση, χρειάζεται η κοινή προσπάθεια όλων των παραγόντων, που εμπλέκονται στην απονομή της δικαιοσύνης.
• Παρατηρείται επίσης βραδύτητα στην ικανοποίηση αιτημάτων Εισαγγελικών Αρχών αλλά και Γενικών Γραμματέων Περιφερειών για την ολοκλήρωση ερευνών που ανατίθενται στο Σώμα Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης κυρίως σε επιθεωρητές της Οικονομικής Επιθεώρησης Κρήτης. Είναι επαρκώς στελεχωμένες οι υπηρεσίες Σας; Είναι επαρκές το νομικό πλαίσιο λειτουργίας τους; Ποιες οι προτάσεις Σας για τη βελτίωση του;
Η υπηρεσία μου δεν διεξάγει πρωτογενείς ελέγχους, αλλά μόνο κατ΄εξαίρεση. Το σώμα Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης και η Οικονομική Επιθεώρηση αποτελούν ιδιαίτερα σώματα επιθεωρήσης που δεν διευθύνονται αλλά απλώς συντονίζονται και αξιολογούνται από μένα. Με την ενοποίηση των σωμάτων και υπηρεσιών επιθεώρησης θα γίνει καλύτερη κατανομή αρμοδιοτήτων και ταχύτερη διεκπεραίωση των ελέγχων και επιθεωρήσεων.
• Είναι γεγονός κ Γενικέ ότι σε πολλές περιπτώσεις που απασχόλησαν την κοινή γνώμη στα Δωδεκάνησα για τις οποίες υπήρξε παρέμβαση των Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης να παρατηρείται το φαινόμενο της παραγραφής των πειθαρχικών αδικημάτων και μια αδυναμία επιβολής των προβλεπόμενων ποινών από την επιτροπή αστικής ευθύνης των αιρετών. Θεωρείτε ότι είναι απαραίτητη η τροποποίηση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων που προβλέπει 3ετή παραγραφή για αδικήματα αιρετών;
Η παραγραφή ως θεσμός είναι χρήσιμος, αλλά πολλές φορές χρησιμοποιείται από τα πειθαρχικά συμβούλια καταχρηστικά με αλλεπάλληλες αναβολές για την συγκάλυψη των ενόχων. Πιστεύω ότι μια αναμόρφωση του θεσμού με την έννοια, ότι οι υποθέσεις που έχει ασκηθεί εμπρόθεσμα η πειθαρχική δίωξη δεν παραγράφονται εν επιδικία θα επίλυε το ζήτημα.
• Εντύπωση έχουν προκαλέσει κ Γενικέ δύο τροπολογίες που έχουν ψηφιστεί από Υπουργούς των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας με τις οποίες διαγράφονται καταλογισμοί σε βάρος αιρετών. Πρόκειται όπως τις έχει χαρακτηρίσει η εφημερίδα μας για “συγχωροχάρτια”. Ποια είναι η δική Σας θέση επί του προκειμένου;
Στο ερώτημα σας υπάρχει μόνο μία απάντηση. Ο νόμος είναι παντοδύναμος.
• Κύριε Γενικέ ένα άλλο φαινόμενο που παρουσιάζεται συχνά είναι το έλλειμμα συνεργασίας μεταξύ των αρμοδίων υπηρεσιών του Ελεγκτικού Συνεδρίου και του Σώματος Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης για την καταπολέμηση φαινομένων διαφθοράς στο δημόσιο. Θεωρείτε ότι υπάρχουν αρμοδιότητες που επικαλύπτονται;
Τα σώματα επιθεώρησης και το Ελεγκτικό Συνέδριο ενεργούν σε διάφορους χρόνους και δεν επικαλύπτονται.
• Πρόσφατη είναι και η παρέμβαση Σας για το τρόπο αδειοδότησης σε δημόσιας χρήσεως φορτηγά, όπου καταδείχθηκαν ακόμα και ευθύνες κεντρικών κυβερνητικών στελεχών. Τι ακριβώς έχει προκύψει και τι μέλλει γενέσθαι με την έρευνα αυτή;
Το ζήτημα αυτό έχει απασχολήσει εκτενώς τον τύπο και βρίσκεται στην εξέταση της αίτησης του κ. Αντ/λέα του Αρείου Πάγου προς την Βουλή για την άρση της ασυλίας του τ. Υπουργού.
