Σύμφωνα με το ΤΕΕ – Τμήμα Δωδ/νήσου, για τα σχολικά κτίρια, «δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του συστήματος δημοπράτησης «μελέτη κατασκευή».
Με αφορμή συγκεκριμένα την δημοπράτηση του 15θέσιου δημοτικού σχολείου Αρχαγγέλου, από το ΤΕΕ – Τμήμα Δωδ/νήσου, εκδόθηκε χθες η ακόλουθη ανακοίνωση:
Η έλλειψη προγραμματισμού, η ανοργανωσιά και η κεντροβαρής λογική του Ελληνικού κράτους μεταφράζονται συνήθως σε δράσεις ακροβατισμού στην παραγωγή των δημοσίων έργων. Η αγωνία των τοπικών κοινωνιών για στοιχειώδη ανάπτυξη στον τομέα των υποδομών, εξελίσσεται διαχρονικά σ΄ένα συγκεχυμένο τοπίο, δίχως κανόνες και προτεραιότητες, γεγονός που υποβοηθά τον έχοντα την εξουσία να καθορίζει τους όρους του παιχνιδιού κατά πως βολεύει στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ανάλογα με τις συνθήκες και τις προσδόκιμες ωφέλειες.
Έτσι, η συνήθως προϋπάρχουσα σχέση ομηρίας κέντρου – περιφέρειας, υπό την πίεση χρόνου, πραγμάτων και καταστάσεων, μετεξελίσσεται σε δράση η οποία περιβαλλόμενη το μανδύα της ανάπτυξης και της κοινής ωφέλειας, περνά στα μάτια της κοινής γνώμης σαν «προσφορά» θέτοντας σε δεύτερο πλάνο τα υπόλοιπα.
Η πρακτική αυτή έχει τεράστιες επιπτώσεις στην ίδια την ανάπτυξη, στην οικονομία αλλά και στο μελετητικό και κατασκευαστικό δυναμικό της χώρας.
Αυτά δυστυχώς είναι τα Ελληνικά δεδομένα και τα παραθέτουμε σαν πλαίσιο αναφοράς για το θέμα που παρακάτω αναλύουμε.
Το τελευταίο διάστημα απασχόλησε την τοπική επικαιρότητα η διαδικασία δημοπράτησης του 15θέσιου σχολείου στην Αρχάγγελο, έπειτα από αντίστοιχη παρέμβαση από την ΠΕΔΜΕΔΕ.
Δεν είναι στις προθέσεις μας αλλά ούτε και στη δικαιοδοσία μας να υπεισέλθουμε στο διαδικαστικό σκέλος της υπόθεσης σε σχέση με τα τυπικά προαπαιτούμενα για την ανάθεση του έργου (εξάλλου τη στιγμή αυτή θα αποτελούσε σχήμα πρωθύστερο). Το σκέλος αυτό αφορά στην προϊσταμένη αρχή, τα συμβαλλόμενα μέρη (ΟΣΚ – Δήμος), στην εποπτεύουσα αρχή (Περιφέρεια) και εν γένει στη διοίκηση και βέβαια είναι στη δικαιοδοσία των εχόντων έννομο συμφέρον σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο να προβάλλουν οποιαδήποτε ένσταση επί της διαδικασίας εφόσον θεωρούν ότι θίγονται.
Ο φορέας μας όμως παρεμβαίνει σε ζητήματα αρχής που έχουν να κάνουν με την παραγωγή των δημοσίων έργων.
Το συγκεκριμένο έργο δημοπρατήθηκε με το σύστημα «μελέτη – κατασκευή» έπειτα από αντίστοιχη έγκριση του πρώην Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ.
Κατά πάγια θέση μας θεωρούμε ότι το σύστημα μελέτη – κατασκευή πρέπει να περιορίζεται σε απολύτως ειδικά έργα που απαιτούν ειδική τεχνογνωσία σε επίπεδο μελέτης, αντίστοιχη κατασκευαστική επάρκεια και βέβαια συνέργεια μελετητή – κατασκευαστή. Αυτό εξάλλου είναι και το πνεύμα του Νόμου που απαιτεί ειδική Υπουργική έγκριση (προηγούμενα ήταν με αποφάσεις τοπικών Συμβουλίων Δημοσίων Έργων), προκειμένου το σύστημα αυτό να εφαρμοσθεί σε συγκεκριμένο έργο. Πνεύμα βέβαια που σε πολλές των περιπτώσεων, όπως εν προκειμένω, δεν μετουσιώνεται σε αντίστοιχη πρακτική, αλλά μεταφράζεται κατά το δοκούν.
Έτσι, θεωρούμε ότι για τα σχολικά κτίρια, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του συστήματος δημοπράτησης «μελέτη – κατασκευή».
Το σύστημα αυτό οδηγεί και σε στρεβλώσεις οικονομικών δεδομένων αν δεν προϋπολογισθεί σωστά, οδηγώντας πιθανόν σε υπερτιμολογήσεις σε σχέση με αντίστοιχα έργα που δημοπρατούνται με το κλασικό σύστημα (ξεχωριστά μελέτη και ξεχωριστά κατασκευή με το μειοδοτικό σύστημα).
Εμείς κρίνουμε σκόπιμο να επισημάνουμε ότι λανθασμένες επιλογές, από όπου και αν προέρχονται, συνήθως αποβαίνουν εις βάρος των συντελεστών και συνιστωσών του κάθε έργου τόσο σε τεχνικό όσο και οικονομικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο τεχνικού και κατασκευαστικού ανθρώπινου δυναμικού.
Η διαδικασία δημοπράτησης είναι σε εξέλιξη και ο φορέας μας την παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς.
Όπως και στο προϊμιό μας αναφέραμε, η αναπτυξιακή διαδικασία, σε όλους τους τομείς (όπως εν προκειμένω στην εκπαίδευση) πρέπει να υπόκειται σε συγκεκριμένους κανόνες, θέτοντας στόχους και προτεραιότητες τόσο σε ευρύτερο όσο και σε τοπικό επίπεδο. Όταν αυτό επιτευχθεί, τότε μπορούμε να μιλάμε για πραγματική ανάπτυξη.
Η παρέμβασή μας αυτή, θέτει ζητήματα αρχών. Παράλληλα θεωρούμε ότι χρήζει αναμόρφωσης όλο το σύστημα παραγωγής δημοσίων έργων τόσο σε μελετητικό όσο και κατασκευαστικό επίπεδο. Ο φορέας μας βρίσκεται σε φάση επεξεργασίας προτάσεων.
