Με αυξημένες προσδοκίες και απαιτήσεις από τη νέα κυβέρνηση για το μέλλον της Αυτοδιοίκησης εμφανίζονται -όπως είναι φυσικό- η ΚΕΔΚΕ και όσοι υπηρετούν τον θεσμό.
Οι προγραμματικές δηλώσεις του υπουργού Εσωτερικών Γ. Ραγκούση, ο οποίος έκανε λόγο για ανάγκη εφαρμογής μίας «νέας αντίληψης και αρχιτεκτονικής για το κράτος, για την Αυτοδιοίκηση και τις μεταξύ τους σχέσεις», η οποία όπως τόνισε «θα προκύψει με στέρεα, προσεκτικά βήματα», δημιουργεί εύλογες ελπίδες.
Ταυτόχρονα θέτει τους εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης σε εγρήγορση, οι οποίοι παράλληλα διατυπώνουν και το πρώτο αίτημα για ολοκληρωμένες και καλά σχεδιασμένες λύσεις, με σαφή χρονοδιαγράμματα υλοποίησης και εξασφάλιση της οικονομικής τους βιωσιμότητας.
Διοικητική μεταρρύθμιση, διασαφήνιση αρμοδιοτήτων κράτους-Τοπικής Αυτοδιοίκησης, χρηματοδότηση της Αυτοδιοίκησης, οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ, αλλά και συνθήκες απόλυτης διαφάνειας στη λειτουργία τους, φαίνεται ότι βρίσκονται στην κορυφή της ατζέντας της νέας ηγεσίας του υπουργείου Εσωτερικών.
Οι εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης, αν και δηλώνουν ευθύς εξ αρχής την πρόθεσή τους να συνεργαστούν με το υπουργείο Εσωτερικών πάνω στις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις, συμμετέχοντας στο διάλογο, στις επιτροπές που συστήνονται, περιμένουν ωστόσο τις αναγκαίες εξειδικεύσεις και τις συγκεκριμένες προτάσεις της ηγεσίας του υπουργείου Εσωτερικών.
Σε κάθε περίπτωση σημειώνουνε με νόημα πως βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση μίας ριζικής και αποτελεσματική διοικητικής μεταρρύθμισης είναι η ταυτόχρονη προώθηση και της οικονομικής μεταρρύθμισης. Στην ουσία, δηλαδή, σημαίνει την εφαρμογή φορολογικής αποκέντρωσης με μεταφορά φόρων και επενδυτικών προγραμμάτων στην Αυτοδιοίκηση μέσα από μία συνολική μεταρρύθμιση και εκδημοκρατισμό του φορολογικού συστήματος, χωρίς την επιβολή νέων φόρων προς τους πολίτες. Αλλωστε, η παραπάνω θέση αποτελεί και ομόφωνη, σχεδόν, απόφαση των τελευταίων συνεδρίων της ΚΕΔΚΕ.
Σε καμία περίπτωση πάντως η Αυτοδιοίκηση δεν θα δεχθεί η όλη επιχείρηση, που ονομάζεται Διοικητική Μεταρρύθμιση, να ενταχθεί στη λογική του περιορισμού των δημοσιονομικών πόρων που κατευθύνονται προς την Αυτοδιοίκηση και στο όνομα του καλύτερου και αποτελεσματικότερου ελέγχου της.
Τα τρία βήματα πριν
από τις αλλαγές
Παρουσιάζοντας τα τρία πρώτα βήματα του υπουργείου, στο πλαίσιο των προωθούμενων αλλαγών, ο κ. Ραγκούσης ανέφερε από το βήμα της Βουλής, κατά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης:
Πρώτον, θα εκπονηθεί μία ενιαία μελέτη, από Επιστημονική Επιτροπή υψηλού κύρους, η οποία είναι ήδη υπό συγκρότηση και θα αξιοποιήσει με αυστηρά, αντικειμενικά κριτήρια την πλούσια προεργασία που έχει γίνει.
Δεύτερον, θα υπάρξει διεξοδική διαβούλευση με όλους τους φορείς της Αυτοδιοίκησης και τις τοπικές κοινωνίες, η οποία θα κορυφωθεί με τη διαβούλευση ανάμεσα στα κόμματα και μέσα στο Κοινοβούλιο.
Ως τρίτο και σημαντικότερο βήμα ο υπουργός αξιολόγησε τον “Οδικό Χάρτη Εφαρμογής”. Για το σκοπό αυτό συγκροτείται άμεσα Επιτροπή Παρακολούθησης, με συμμετοχή του κράτους και των φορέων της Αυτοδιοίκησης, η οποία θα προσδιορίσει μετρήσιμες, θεσμικές, λειτουργικές και οικονομικές προϋποθέσεις για το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των μεγάλων αλλαγών.
Στόχος λιγότεροι,
ισχυρότεροι και οικονομικά
αυτοδύναμοι Δήμοι
Στόχος του υπουργείου, σύμφωνα με τον κ. Ραγκούση, είναι να προχωρήσει η θέσπιση της νέας αρχιτεκτονικής μέσα στο 2010, ώστε να εφαρμοσθεί στις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, αφού -ιδίως μετά τη διεθνή οικονομική κρίση- «είναι απαραίτητος όρος για να βάλουμε τη χώρα σε νέους ρυθμούς παραγωγικότητας».
Κάτι τέτοιο μάλιστα εκτιμάται πως είναι εφικτό, καθώς έχει τη στήριξη της ευρύτατης πλειοψηφίας του κόσμου της Αυτοδιοίκησης, αλλά και μία ευρύτατη κοινωνική πλειοψηφία που θέλει ισχυρή, αποτελεσματική, διάφανη Αυτοδιοίκηση.
Εξειδικεύοντας τα σχέδια για την προωθούμενη διοικητική μεταρρύθμιση, ο υπουργός Εσωτερικών ξεκαθάρισε:
Ο Α’ βαθμός Αυτοδιοίκησης θα αποτελείται από λιγότερους και ισχυρούς δήμους, συμπεριλαμβανομένου και του Λεκανοπεδίου της Αττικής.
Ο ισχυρός δήμος θα προκύψει από την εξασφάλιση της πραγματικής οικονομικής αυτοτέλειάς του, με φορολογική αποκέντρωση και ενίσχυση των διοικητικών μηχανισμών του.
Στο πλαίσιο αυτό θα ενισχυθούν οι πρωτοβάθμιοι ΟΤΑ και θα προωθηθούν συνθήκες απόλυτης διαφάνειας σε αυτούς. Συγκεκριμένα:
Πρόγραμμα έργων
στη θέση του “Θησέα”
Στα σχέδια του ΥΠ.ΕΣ. εντάσσεται και η αντικατάσταση του προγράμματος “Θησέας”. Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο κ. Ραγκούσης στη Βουλή -χωρίς όμως να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες- το υπουργείο σκοπεύει να προχωρήσει σε ένα νέο, ριζικά βελτιωμένο πρόγραμμα έργων για τους ΟΤΑ Α’ βαθμού, καθώς ο “Θησέας” παρουσιάζει δυσλειτουργίες και υστέρηση στην απορροφητικότητα.
Διαφάνεια και αντικειμενικότητα στις χρηματοδοτήσεις
Παράλληλα, καθιερώνεται καθεστώς υπαγωγής των δαπανών όλων των Δήμων στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Στόχος, σύμφωνα με τον υπουργό, είναι η διαφάνεια και η αντικειμενικότητα όλων των χρηματοδοτήσεων προς την Τ.Α., καθώς -όπως ανέφερε- είναι «μείζον θέμα για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας να μπει σταδιακά τέρμα στο απαράδεκτο καθεστώς των υπερδανεισμένων, ζημιογόνων και ελλειμματικών δήμων της χώρας». Οπως πρόσθεσε μάλιστα ο κ. Ραγκούσης «δεν είναι δυνατόν να εξαιρούνται οι ΟΤΑ, ιδίως σε συνθήκες δημοσιονομικού εκτροχιασμού, από το δραστικό περιορισμό εξόδων».
Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι η συγκεκριμένη αναφορά, σύμφωνα με τους εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης, χρήζει περαιτέρω εξειδίκευσης, αφού είναι γνωστό πως οι ΟΤΑ ευθύνονται μόλις για το 1% του δημόσιου χρέους. Σχολιάζοντας μάλιστα την πρόθεση του υπουργού να υπαχθούν οι δήμοι, σε ό,τι αφορά τις δαπάνες τους, στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ, Νικήτας Κακλαμάνης υπενθύμισε πως «όλοι οι δήμοι πάνω από 5.000 κατοίκους υπάγονται σ’ αυτόν τον έλεγχο εδώ και χρόνια». Κατά συνέπεια -σημείωσε ο κ. Κακλαμάνης- «με τη μείωσή τους σε 300-400 (Καποδίστριας 2) δεν θα υπάρχει δήμος με μικρότερο πληθυσμό».
Αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο και περιφερειάρχης
Οσον αφορά το Β’ βαθμό Αυτοδιοίκησης αυτός πλέον θα αποτελείται από τις αιρετές Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις. Η αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση θα έχει επικεφαλής αιρετό περιφερειάρχη και αιρετό περιφερειακό Συμβούλιο.
Οι νομαρχίες θα λειτουργούν πλέον ως διοικητικές μονάδες της οικείας περιφέρειας ή θα καταργηθούν. Είναι αυτονόητο ότι θα εξασφαλίζεται η αναλογική εκπροσώπηση των νομών στη σύνθεση του εκλεγμένου Περιφερειακού Συμβουλίου. Στο επίπεδο της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης θα θεσμοθετηθεί η κρίσιμη για το μέλλον της Αττικής και της Θεσσαλονίκης Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση.
Κατάργηση του 42%
Μία ακόμη από τις προωθούμενες αλλαγές στο χώρο της Αυτοδιοίκησης αφορά τον τρόπο εκλογής των τοπικών αρχόντων, αφού, όπως εξήγγειλε ο υπουργός Εσωτερικών, καταργείται το ισχύον εκλογικό σύστημα με την προϋπόθεση του 42%.
Παράλληλα προωθείται το δικαίωμα συμμετοχής στις εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση στη δεύτερη γενιά μεταναστών και στους μετανάστες που διαθέτουν άδεια μακροχρόνιας διαμονής και έχουν συμπληρώσει πενταετία. Πρόθεση του υπουργείου Εσωτερικών είναι να συμμετάσχουν ήδη, με δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι, στις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, αφού σύμφωνα με τον υπουργό «είναι μία πρωτοβουλία ώριμη, αυτονόητη εδώ και χρόνια σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Διευκρινίσεις, πάντως, επί της συγκεκριμένης εξαγγελίας ζήτησε ο πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ. Οπως τόνισε ο κ. Κακλαμάνης, ο υπουργός «οφείλει άμεσα να διευκρινίσει ποιους ακριβώς μετανάστες περιλαμβάνει η εξαγγελία, με ποιες προϋποθέσεις και με ποιες συνθήκες εισόδου στη χώρα».
(Πηγή: “Επιθεώρηση Τοπικής Αυτοδιοίκησης”)
https://www.dimokratiki.gr/arxeio/nea-architektoniki-gia-kratos-ke-aftodiikisi/
