Πως μπορεί να κατακτηθεί η αυτοδυναμία στις εκλογές

Αντιμέτωπο με το ποσοστό που θα συγκεντρώσει στις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου αλλά και το ποσοστό που θα λάβουν αθροιστικά τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής, αποτυγχάνοντας να φθάσουν το 3%, θα βρεθεί το κόμμα που θα αναδειχθεί πρώτη δύναμη προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της αυτοδυναμίας. Ο ισχύων εκλογικός νόμος, που είχε ψηφιστεί από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ (νόμος Σκανδαλίδη), εξασφαλίζει αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία εδρών για το πρώτο κόμμα εφόσον συγκεντρώσει ποσοστό μεταξύ 39% και 41,5%.
Τη διακύμανση καθορίζει το ποσοστό που λαμβάνουν αθροιστικά τα κόμματα τα οποία δεν θα συγκεντρώσουν το απαιτούμενο 3%, μένοντας εκτός Κοινοβουλίου. Το άθροισμα των ποσοστών τους είναι και αυτό που “ανεβοκατεβάζει” τον πήχη της αυτοδυναμίας. Οσο αυξάνεται, μειώνεται το ποσοστό που απαιτείται για την εξασφάλιση 151 εδρών.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι ο ισχύων εκλογικός νόμος “αγνοεί” πλήρως τη διαφορά μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου κόμματος. Ακόμη και στην ακραία περίπτωση που θα τους χώριζε μία και μόνη ψήφος, το πρώτο κόμμα πριμοδοτείται με 40 έδρες και οι υπόλοιπες 260 μοιράζονται απολύτως αναλογικά σε όσα κόμματα λάβουν το “εισιτήριο” του 3% για τη Βουλή.
Η διαφορά μεταξύ των δύο πρώτων έχει πάντως τη δική της, πολιτική σημασία, η οποία συνδέεται με το μέγεθος της νίκης και της ήττας αντίστοιχα, καθώς και με τις εξελίξεις που ενδεχομένως δρομολογηθούν για τα ίδια τα κόμματα. Για τη διακυβέρνηση, η αυτοδυναμία είναι το ζητούμενο. Σύμφωνα με αναλυτές του εκλογικού νόμου, ως “απόλυτο όριο” για την αυτοδυναμία χαρακτηρίζεται το 42,7%. Το εν λόγω ποσοστό μπορεί να “χαμηλώσει”, αναδεικνύοντας κυβερνητική πλειοψηφία με ισχνή όμως αυτοδυναμία (151 εδρών) ακόμη και με ποσοστό κάτω του 40% ή σε ακραία περίπτωση, ακόμη και του 39%.
Στην περίπτωση που το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής ανέλθει αθροιστικά σε ποσοστό περίπου 3%, για να εξασφαλίσει το πρώτο κόμμα αυτοδύναμη πλειοψηφία θα πρέπει να συγκεντρώσει ποσοστό 41,5%. Το ποσοστό αυτό μπορεί να μειωθεί στο 40% στην περίπτωση που τα εκτός Βουλής κόμματα συγκεντρώσουν αθροιστικά ποσοστό περίπου 6% αλλά και περαιτέρω, πλησιάζοντας το 39% όταν τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής συγκεντρώσουν αθροιστικά πάνω από 8%. Για να συμβούν τα παραπάνω, πάντως, σύμφωνα με τους αναλυτές, θα πρέπει κάποιο κόμμα να μείνει οριακά εκτός Βουλής, με 2,99%, όπως τονίζουν χαρακτηριστικά. Επικαλούνται μάλιστα τις εκλογές του 2000, όταν το ΔΗΚΚΙ δεν είχε κατορθώσει να “μπει” στη Βουλή, συγκεντρώνοντας ποσοστό 2,6%, με αποτέλεσμα τα ποσοστά των εκτός Βουλής κομμάτων να ανέρχονται στο 5%. Το ποσοστό που εξασφαλίζει αυτοδυναμία, σύμφωνα με το ακραίο και σχεδόν ανέφικτο σενάριο με βάση την εκλογική εμπειρία, θα μπορούσε να μειωθεί περαιτέρω στο 38% εφόσον τα εκτός Βουλής κόμματα συγκεντρώσουν αθροιστικά ποσοστό 10%.
Το ποσοστό της αυτοδυναμίας εκτιμάται ότι μπορεί να μειωθεί, ίσως και σε 37,5%-39,5%, στην περίπτωση νέων εκλογών, εφόσον από τις κάλπες της 4ης Οκτωβρίου δεν προκύψει κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Και τούτο, διότι οι νέες εκλογές θα διεξαχθούν με τον νέο νόμο (Παυλόπουλου) που ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ, ο οποίος πριμοδοτεί με 10 έδρες το πρώτο κόμμα, επιπλέον των 40 που ισχύει για τις προσεχείς εκλογές. Αξίζει να σημειωθεί τέλος, αναφορικά με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, ότι η “καλή ιδιομορφία του” επιτρέπει με τα πρώτα συγκεντρωτικά αποτελέσματα το ξεκαθάρισμα του τοπίου για τις έδρες που παίρνει κάθε κόμμα. Αντιθέτως, λόγω της πολυπλοκότητάς του στην κατανομή των εδρών ανά εκλογική Περιφέρεια, επιφυλάσσει “μακριά νύχτα” στις 4 Οκτωβρίου για τους υποψήφιους βουλευτές, με συνεχείς μεταβολές μέχρις ότου “κάτσει” η έδρα.