Πρόστιμα «μαμούθ» για την πάταξη της μαύρης εργασίας

Επικεντρωμένο στην ενίσχυση της εισπραξιμότητας των ταμείων το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας πήρε το «πράσινο φως» από την Τρόικα και κατατέθηκε στη Βουλή, με στόχο την εξοικονόμηση 600 εκατ. ευρώ για την κάλυψη περίπου του 50% του δημοσιονομικού κενού.
Δυσάρεστη ήταν η έκπληξη που επιφύλαξε το νομοσχέδιο για χιλιάδες ασφαλισμένους και δανειολήπτες, καθώς δεν περιλαμβάνονται ευνοϊκές διατάξεις που κρίθηκε ότι μπορούν να επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς των Ταμείων, οι οποίες θα περιληφθούν αργότερα σε άλλα νομοσχέδια.
Αυτές οι διατάξεις αφορούν στη ρύθμιση οφειλών των δανειοληπτών του ΟΕΚ, τη συνταξιοδότηση των ασφαλισμένων στον ΟΓΑ στα 62 έτη μετά από 40 χρόνια ασφάλισης και την καταβολή προσωρινής σύνταξης στο 95% του εκάστοτε προβλεπομένου κατώτατου ορίου σύνταξης.
Παράλληλα με τροπολογίες που θα συνοδεύσουν το νομοσχέδιο, θα υιοθετηθεί η λειτουργία μόνιμης πλατφόρμας ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των ταμείων και της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων με στόχο να μπλοκάρεται η επιστροφή ΦΠΑ για τους οφειλέτες.
Με άλλη τροπολογία θα επιστρέψουν στον ΟΑΕΕ, με στόχο τη διεύρυνση της ασφαλιστικής του βάσης, οι επαγγελματοβιοτέχνες, οι έμποροι που ασκούν δραστηριότητα σε περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων, ή 1.000 στους έξι νομούς Αττικής, Βοιωτίας, Ευβοίας, Κορινθίας, Αχαϊας, Θεσσαλονίκης ή σε νησιά κάτω των 3.100 κατοίκων.
Εκτός από τα πληθυσμιακά κριτήρια θα λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος εισοδημάτων της πρώτης τριετίας από την έναρξη του επαγγέλματος, καθώς και ο τρόπος άσκησης της δραστηριότητάς τους.
Στον ΟΑΕΕ θα ασφαλιστούν και άλλες ομάδες που εξαιρούνται σήμερα, όπως όσοι ασκούν σχετική με τη δραστηριότητα ασφάλισης στον φορέα, αλλά δεν υποχρεούνται να ασφαλίζονται σε αυτόν λόγω της περιστασιακής και για μικρό χρονικό διάστημα (ακόμη και με μία ημέρα) ασφάλισης στο ΙΚΑ.
Ο υπουργός εργασίας κ. Γιάννης Βρούτσης δήλωσε για τους στόχους του νομοσχεδίου:
«Πρόκειται για ένα συνεκτικό πλέγμα διατάξεων με τις οποίες εκσυγχρονίζονται τα εργαλεία και τα μέσα είσπραξης των ασφαλιστικών εισφορών, καθίσταται διαρκής και αυστηρός ο έλεγχος των εσόδων των ταμείων και ολοκληρώνεται ένας κύκλος ουσιαστικού «νοικοκυρέματος» στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.
Με τη συνεπή εφαρμογή των διατάξεων αυτού του νομοσχεδίου, το υπουργείο Εργασίας συνεισφέρει σημαντικά και κρίσιμα ποσά εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στην κάλυψη των χρηματοδοτικών απαιτήσεων για τον προϋπολογισμό του 2014, καλύπτοντας ένα σημαντικό μερίδιο στη διαδικασία δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας μας.
Και όλα αυτά επιτυγχάνονται, χωρίς να θίγονται συντάξεις και μισθοί ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζεται και ενισχύεται η ταμειακή επάρκεια του ασφαλιστικού συστήματος».
Οι κυριότερες διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπουν
-Αυτόματη διασταύρωση ασφαλιστικών εισφορών μεταξύ του συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» και των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων.
– Ενταξη, στο σύστημα ηλεκτρονικού ελέγχου των εισφορών για την επικουρική ασφάλιση και το εφάπαξ, από την 1η Δεκεμβρίου.
-Διασταυρώσεις στοιχείων μέσω ΗΔΙΚΑ των δικαιούχων προνοιακών επιδομάτων.
1. Αναλυτικά , θεσπίζεται υποχρέωση στους εργοδότες, από 1-12-2013, στην Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ) προς το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, να δηλώνουν και τις ασφαλιστικές εισφορές υπέρ ΕΤΕΑ, του ΤΑΠΙΤ και ΤΑΥΤΕΚΩ. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας ρυθμίζεται ο τρόπος είσπραξης και απόδοσης των ασφαλιστικών εισφορών στα ανωτέρω ταμεία. (άρθρο 4)
2. . Τα πρόστιμα για την αδήλωτη εργασία ανέρχονται στο 18πλάσιο του κατώτατου μισθού ανά αδήλωτο εργαζόμενο – 10.549,44 ευρώ για τους άνω των 25 ετών αδήλωτους εργαζόμενους και 9.197,10 ευρώ για τους κάτω των 25 ετών – και οι κυρώσεις αυτές επιβάλλονται άμεσα και επιτόπια ως ευθέως αποδεικνυόμενες παραβάσεις. Επεκτείνεται το πρόστιμο για την αδήλωτη εργασία (10.550 ευρώ) για τον εργοδότη που δεν συμπεριέλαβε εργαζόμενο στη μηνιαίως υποβαλλόμενη Α.Π.Δ., ακόμη και εάν έχει δηλώσει αυτόν τον εργαζόμενο στο Πληροφοριακό Σύστημα «Εργάνη». (άρθρο 5)
3. Αυστηροποιείται το υφιστάμενο πλαίσιο του ελέγχου των δηλωθεισών και καταβληθεισών εισφορών προς το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με καθιέρωση μηνιαίων διασταυρώσεων ενώ προβλέπεται ταυτόχρονα και η άμεση επίδοση βεβαίωσης οφειλής όταν και εφόσον διαπιστωθούν αποκλίσεις. (άρθρο 6)
4. Θεσπίζονται αλλαγές στην επικουρική ασφάλιση με στόχο την απλούστευση ενός πολυδαίδαλου και κατακερματισμένου συστήματος, γεμάτου από ανισσοροπίες και ανισότητες. Ετσι, όταν στην επικουρική σύνταξη συμμετέχει και αντίστοιχο Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης, από εκείνα που μετατράπηκαν σε ν.π.ι.δ. με το άρθρο 36 παρ.4 του ν.4052/2012, επέρχονται από 1-3-2013 οι εξής μεταβολές:
• Ο χρόνος που διανύθηκε στην ασφάλιση των ανωτέρω Ταμείων, καθώς και στην επικουρική ασφάλιση Δημοσίου και των λοιπών αντίστοιχων φορέων του άρθρου 2 του ν.2084/92, συνυπολογίζεται για τη θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης (ισχύει και σήμερα).
• Κάθε συμμετέχων φορέας καταβάλλει απευθείας στο συνταξιούχο το αναλογούν ποσό, με βάση το χρόνο που διανύθηκε στην ασφάλισή του.(άρθρο 7)
4. Καθορίζεται ενιαίο ποσοστό εισφορών και ενιαία βάση υπολογισμού τους για όλους τους ασφαλισμένους του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), ανεξαρτήτως αν έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση πριν ή μετά την 1/1/1993 (παλαιοί και νέοι ασφαλισμένοι). (άρθρο 8)
Ειδικότερα, στο άρθρο 38 παρ. 1 του ν. 4052/2012 (Α΄41) καθορίστηκαν ως πόροι του ΕΤΕΑ τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές, ως εξής: 3% για τον ασφαλισμένο και 3% για τον εργοδότη επί των πάσης φύσεως αποδοχών του εργαζομένου. Τα ποσοστά αυτά προσαυξάνονται για τους υπαγόμενους στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα κατά 1,25% για τον ασφαλισμένο και κατά 0,75% για τον εργοδότη και για τους υπαγόμενους στα υπερβαρέα επαγγέλματα κατά 1 % για τον ασφαλισμένο και 2% για τον εργοδότη.
Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω ενιαία ποσοστά ισχύουν ήδη για τους νεοπροσλαμβανόμενους μισθωτούς που ασφαλίζονται στο ΕΤΕΑ, για όλους τους από 1.1.1993 (νέους) ασφαλισμένους σε φορείς επικουρικής ασφάλισης μισθωτών, σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 1 και 2 του ν. 2084/1992, καθώς επίσης για την πλειονότητα των παλαιών ασφαλισμένων μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, όπως π.χ. οι ασφαλισμένοι του τέως ΕΤΕΑΜ.
Επίσης, με το άρθρο 4 του ν. 4075/2012 (Α΄89) καθορίστηκε ενιαίο ποσοστό πρόσθετων ειδικών εισφορών.
Ωστόσο, για τους μέχρι 31.12.1992 (παλαιούς) ήδη ασφαλισμένους των ενταχθέντων στο ΕΤΕΑ ταμείων, τομέων ή κλάδων υπάρχουν διαφοροποιήσεις τόσο ως προς τα ποσοστά των εισφορών όσο και ως προς τις ασφαλιστέες αποδοχές, καθώς εξακολουθούν να εφαρμόζονται για τα πρόσωπα αυτά οι καταστατικές διατάξεις των εντασσόμενων ταμείων, σύμφωνα με το τέταρτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 38 του ν. 4052/2012 και το άρθρο 52 του ν. 2084/1992.
5.Επεκτείνεται η εφαρμογή του εργοσήμου σε μια ακόμη κατηγορία εργαζομένων και συγκεκριμένα στο απασχολούμενο προσωπικό αποκλειστικά και μόνο κατά τη διεξαγωγή παντός είδους αθλητικών αγώνων. (άρθρο 9)
6. Απαλλάσσονται από κρατήσεις για το δημόσιο και για τρίτους τα ποσά των εκπαιδευτικών επιδομάτων που καταβάλλονται σε ανέργους, μέσω δράσεων που συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Επίσης, απαλλάσσονται από φόρο εισοδήματος, εφόσον το άθροισμα των λοιπών εισοδημάτων τους δεν υπερβαίνει τα 30.000 Ευρώ ετησίως. Τα ποσά των επιδομάτων αυτών, δεν εκχωρούνται και δεν κατάσχονται. (άρθρο 10)
7. Παρατείνεται, για τρία (3) επιπλέον έτη, η διάθεση του προσωπικού των Τραπεζών, της Εθνικής Ασφαλιστικής, του ΗΣΑΠ και του ΗΛΠΑΠ, στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ-ΤΑΥΤΕΚΩ και ΕΤΕΑ, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις, δηλαδή με κάλυψη της μισθοδοσίας και εργοδοτικών εισφορών από τους προερχόμενους φορείς. (άρθρο 11) 12. Στο νομοθετικό πλαίσιο (άρθρο 9 ν.4109/2013) που διέπει τα δώδεκα νέα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας (Κ.Κ.Π. – ν.π.δ.δ.), στα οποία εντάχθηκαν ως αποκεντρωμένες υπηρεσίες (παραρτήματα) οι υφιστάμενες Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας (Μ.Κ.Φ.), παρατείνεται μέχρι 31-12-2013 (έληξε 30-9-2013) η δυνατότητα να πραγματοποιούν δαπάνες και να λειτουργούν με τους προϋπολογισμούς των Μ.Κ.Φ. που εγκρίθηκαν από τον Υπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. (άρθρο 12)
8.Εξαιρείται από τους περιορισμούς του ν.2472/1992, η Εθνική Αναλογιστική Αρχή κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων της.
9. Θεσπίζεται έλεγχος στα καταβαλλόμενα προνοιακά επιδόματα, μέσω της ΗΔΙΚΑ Α.Ε., και ανατίθεται στην ίδια εταιρεία η υποχρέωση να αποδίδει τον ΑΜΚΑ με την υποβολή της αίτησης για χορήγηση πιστοποιητικού γέννησης. Τέλος, ορίζεται η έναρξη ισχύος των ανωτέρω ρυθμίσεων. (άρθρα 14-16)