Από την πρώτη ημέρα δημοσιοποίησης του σχεδίου νόμου ξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες, οι οποίες εντείνονται τόσο σε τοπικό όσο και σε κεντρικό επίπεδο. Η ερχόμενη εβδομάδα κρίνεται καθοριστική, καθώς τα θεσμικά όργανα των νομαρχών και των δημάρχων συνεδριάζουν εκτάκτως προκειμένου να διατυπώσουν την τελική θέση τους για τον «Καλλικράτη».
Η Κεντρική Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΕΔΚΕ) συνεδριάζει τη Δευτέρα, ενώ την Τρίτη συνεδριάζει η Ενωση Νομαρχιακών Αυτοδιοίκησεων Ελλάδος. Μέχρι την ερχόμενη Δευτέρα αναμένεται να συνεδριάσουν όλες οι Τοπικές Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων προκειμένου να διατυπώσουν τις παρατηρήσεις τους στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ και να ενσωματωθούν στο τελικό ψήφισμα που θα εκδοθεί.
Πάντως το πρώτο στίγμα δόθηκε την Πέμπτη από τον πρόεδρο της ΤΕΔΚ Νομού Αττικής, Δημήτρη Καλογερόπουλο, κατά τη διάρκεια του ετήσιου συνεδρίου της ΤΕΔΚΝΑ.
Κίνδυνος απολύσεων
Το θέμα μεταφοράς αρμοδιοτήτων και πόρων, ο κίνδυνος μαζικών απολύσεων εργαζομένων και η ταυτόχρονη διεξαγωγή των δημοτικών και των ευρωεκλογών αποτελούν μερικά από τα ζητήματα που επισήμανε. Το κλίμα δεν αναμένεται να είναι καλύτερο στις συνεδριάσεις της ΚΕΔΚΕ και της ΕΝΑΕ την ερχόμενη εβδομάδα. Δήμαρχοι και νομάρχες υποστηρίζουν ότι οι παρατηρήσεις που διαπιστώθηκαν από τα θεσμικά τους όργανα σε μεγάλο ποσοστό δεν έχουν ενσωματωθεί στο σχέδιο που παρουσιάστηκε από την κυβέρνηση.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες οι δήμαρχοι έχουν ήδη εντοπίσει αρκετά «κόκκινα» σημεία στο νομοσχέδιο όπου οι προτάσεις τους δεν εισακούστηκαν. Στο επίπεδο του αναπτυξιακού προγραμματισμού η διάκριση των αρμοδιοτήτων μεταξύ πρώτου και δεύτερου βαθμού δεν είναι σαφής. Αυτό έχει ως συνέπεια τη δημιουργία σχέσεων εξάρτησης μεταξύ των δύο βαθμών σε ζητήματα όπως είναι – για παράδειγμα – τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα.
Την ίδια ώρα, στον «Καλλικράτη» δεν περιέχεται καμία αναφορά στα 4 δισ. ευρώ με τα οποία θα χρηματοδοτούνταν οι δράσεις του Επιχειρησιακού Σχεδίου ΕΛΛΑΔΑ. Παρά το αίτημα της ΚΕΔΚΕ να μην καταργηθεί ο ΕΣΔΚΝΑ, ο νόμος προβλέπει την κατάργησή του και την υποχρεωτική συνένωση σε περιφερειακό επίπεδο όλων των φορέων διαχείρισης. Σε αντίθεση με όλους τους άλλους δήμους της χώρας, οι αρμοδιότητες για τη σχολική στέγη για τους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης δεν μεταφέρονται στην αυτοδιοίκηση. Σε επίπεδο μητροπολιτικών αρμοδιοτήτων διαπιστώνεται η επικάλυψη, όχι μόνο σε μητροπολιτικά θέματα, αλλά και διαδημοτικά.
Σε ό,τι αφορά τα εκλογικά, διατηρείται η ποσόστωση των φύλων στο 1/3 για κάθε αιρετό όργανο, και όχι για το σύνολο, όπως είχαν ζητήσει οι δήμαρχοι.
Τόσο αυτά τα σημεία, όσο και μια σειρά άλλων θα αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης στη σημερινή συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΚΕΔΚΕ, καθώς και στο έκτακτο συνέδριο της Δευτέρας. Σε περίπτωση που δεν σημειωθεί κάποια πρόοδος, είναι πιθανό να υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις και οι δήμαρχοι να βρεθούν – από σύμμαχοι – αντίπαλοι του υπουργού Εσωτερικών.
Σύμφωνα με το σχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών, οι νέοι δήμοι περιορίζονται στους 333, με την πιθανότητα να φθάσουν στους 343, αν υλοποιηθούν κάποια εναλλακτικά σενάρια συνενώσεων. Οι δημοτικές εκλογές θα διεξάγονται μαζί με τις ευρωεκλογές, ενώ δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα έχουν πενταετή θητεία. Οι 13 αιρετές περιφέρειες ταυτίζονται με τα υφιστάμενα όρια των 13 κρατικών περιφερειών, οι οποίες θα αντικατασταθούν με επτά Γενικές Διευθύνσεις. Επίσης τα 6.000 νομικά πρόσωπα των δήμων θα μειωθούν σε 2.000. Για τη μετάταξη του προσωπικού υπάρχουν ειδικές διατάξεις, σύμφωνα με τις οποίες, αν κριθεί αναγκαία, θα λάβει υποχρεωτικό χαρακτήρα.
Με βάση τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν, οι νέοι δήμοι θα έχουν ελάχιστο πληθυσμό τους 10.000 κατοίκους, πλαφόν το οποίο διαμορφώνεται στους 25.000 κατοίκους σε δήμους του λεκανοπεδίου και της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, σήμερα το 88% του συνόλου των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχει πληθυσμό μικρότερο των 10.000 κατοίκων. Οι δημοτικοί σύμβουλοι, από 16.150 που αριθμούν σήμερα, θα μειωθούν στους μισούς. Αντίστοιχα υπολογίζεται ότι οι σημερινές 50.000 θέσεις εργασίας θα μειωθούν και αυτές στο 50%.
Οικονομικά
Ο Φόρος Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων, ο ΦΠΑ καθώς και ο Φόρος Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας θα αποτελέσουν μερικές από τις βασικές πηγές μέσω των οποίων θα αντληθούν κονδύλια για την αυτοδιοίκηση. Τα έσοδα των νέων δήμων σε επίπεδο Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) θα προέρχονται αναλογικά από τις παρακάτω πηγές εσόδων:
• Το 20% των συνολικών εσόδων των ετήσιων εισπράξεων από τον Φόρο Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων (ΦΕΦΝΠ).
• Το 12% των συνολικών εσόδων των ετήσιων εισπράξεων από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ).
• Το 50% των συνολικών εσόδων των ετήσιων εισπράξεων από το Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ).
Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του υπουργείου Εσωτερικών, τα συγκεκριμένα φορολογικά έσοδα θα αρχίσουν να εισρέουν στα ταμεία των δήμων από την 1η Ιανουαρίου 2011.
Αντίστοιχα, τα έσοδα των περιφερειών θα προέρχονται από τις παρακάτω πηγές:
• Το 4% των συνολικών εσόδων των ετήσιων εισπράξεων από τον ΦΠΑ.
• Το 2,40% των συνολικών εσόδων των ετήσιων εισπράξεων από τον ΦΕΦΝΠ.
Οπως και στην περίπτωση των δήμων, η μεταφορά τους στις αιρετές περιφέρειες θα γίνει από τον Ιανουάριο του 2011.
Πρόγραμμα εξυγίανσης
Οι δήμοι με σημαντικά οικονομικά προβλήματα θα έχουν όριο στο δανεισμό τους, ο οποίος δεν θα υπερβαίνει το 5% των ετήσιων εσόδων τους. Το ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης θα αφορά δήμους ή δημοτικά διαμερίσματα που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα λόγω χρεών και δανείων. Στο σχέδιο νόμου προβλέπεται ότι με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών οι ΟΤΑ εντάσσονται σε ειδικό πρόγραμμα για την οικονομική τους εξυγίανση. Αυτό μπορεί να γίνει αυτοδίκαια, είτε μετά τη διατύπωση από τον δήμο σχετικού αιτήματος. Ο συντονισμός των σχετικών διαδικασιών θα γίνεται από την Ελεγκτική Επιτροπή που θα εδρεύει στο υπουργείο Εσωτερικών. Εκτός από τους δήμους, θα μπορούν να εντάσσονται στο πρόγραμμα εξυγίανσης και μεμονωμένα δημοτικά διαμερίσματα.
Η σχετική διαδικασία κρίνεται αναγκαία, καθώς σε διαφορετική περίπτωση τα χρέη των υφιστάμενων δήμων που… έχουν χτυπήσει κόκκινο θα συμψηφίζονται με το πλεόνασμα ή το χρέος των υπόλοιπων δήμων που συνενώνονται. Ο νόμος ουσιαστικά προστατεύει τους οικονομικά εύρωστους δήμους, σε αντίθεση με τους υπερχρεωμένους. Η πρόβλεψη του νομοθέτη μπορεί να θεωρείται δίκαιη, στην πράξη όμως αυτό που θα συμβεί θα είναι η δημιουργία πολιτών δύο ή και τριών ταχυτήτων στο εσωτερικό των νέων δήμων. Μάλιστα δεν αποκλείεται σε κάποιες περιπτώσεις κάτοικοι ενός δημοτικού διαμερίσματος να πληρώνουν ακριβότερα ανταποδοτικά τέλη σε σχέση με κάποιους άλλους.
https://www.dimokratiki.gr/arxeio/ta-kokkina-simia-tou-kallikrati/
