Τα τεκμήρια διαβίωσης για κατοικίες, αυτοκίνητα και άλλα περιουσιακά στοιχεία που θεσπίστηκαν και εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά το 1978 από τον αείμνηστο Αθ. Κανελλόπουλο με στόχο τον προσδιορισμό με τεκμαρτό τρόπο των εισοδημάτων όλων των φορολογουμένων μετρούν τους τελευταίους μήνες ζωής τους. Από το 2014 καταργούνται σε πρώτη φάση για τους μισθωτούς και συνταξιούχους. Ειδικότερα:
1 Τα νέου τύπου «τεκμήρια» για τον προσδιορισμό των καθαρών εισοδημάτων των φορολογουμένων, οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου και το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο «αχρηστεύουν» τα «αυστηρά» τεκμήρια διαβίωσης που εφαρμόζονται σήμερα για κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, πισίνες, ιδιωτικά σχολεία και οικιακές βοηθούς. Φέτος θα είναι η τελευταία χρονιά που θα ισχύσουν τα τεκμήρια για τους μισθωτούς και συνταξιούχους και απειλούν όσους δηλώνουν χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
2 Το νέο Περιουσιολόγιο εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμο μέχρι το τέλος του 2014. Με βάση αυτό θα γίνεται, από το 2015, ο ηλεκτρονικός έλεγχος του «πόθεν έσχες» για την ακίνητη και κινητή περιουσία 8,5 εκατ. φορολογουμένων και θα παρακολουθούνται όλες οι συναλλαγές, καθώς και η καταναλωτική συμπεριφορά των φορολογουμένων.
3 Η εφορία θα έχει στη διάθεσή της για κάθε φορολογούμενο έναν ατομικό ηλεκτρονικό φάκελο που θα περιέχει πλήρη στοιχεία για όλα τα εισοδήματα, ακίνητα και κινητά περιουσιακά στοιχεία (κατοικίες, οικόπεδα, αγροτεμάχια, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, πισίνες), δάνεια, καταθέσεις, πιστωτικές κάρτες, μετοχές, ομόλογα, νοσήλια, δίδακτρα ακόμα και τις δαπάνες για φως, νερό, τηλέφωνο. Ο «Μεγάλος Αδελφός» που έχει αρχίσει ήδη να δημιουργείται από το περασμένο καλοκαίρι, θα διευκολύνει καταλυτικά τις διασταυρώσεις στοιχείων από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, καθώς με το πάτημα ενός κουμπιού θα μπορεί να φανεί αν ο φορολογούμενος δηλώνει εισόδημα που υπολείπεται από το άθροισμα των δαπανών του για δόσεις στις τράπεζες, δίδακτρα, γιατρούς, λογαριασμούς και λοιπές καταναλωτικές δαπάνες.
4 Από τη στιγμή που θα τεθεί σε ισχύ το εν λόγω μέτρο, τότε οι φορολογούμενοι δεν θα έχουν να αντιμετωπίσουν ένα «θεωρητικό» εισόδημα το οποίο θα προκύπτει επειδή έχουν στην κατοχή τους ένα σπίτι, ένα αυτοκίνητο ή ένα σκάφος αναψυχής.
5 Η εφορία, με βάση τα νέα δεδομένα που θα δημιουργηθούν, θα παρακολουθεί τις πραγματικές συναλλαγές και με βάση αυτές θα φορολογεί τους υπόχρεους.
6 Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι η εφορία θα καταγράφει -μέσω των έμμεσων τεχνικών ελέγχου- αν υπάρχουν αδικαιολόγητες καταθέσεις στον τραπεζικό λογαριασμό ενός φορολογουμένου, αν πραγματοποιούνται πολύ μεγάλες δαπάνες και αν οι δαπάνες αυτές δικαιολογούνται από τα εισοδήματα που εμφανίζονται στη φορολογική δήλωση.
7 Πρόκειται για μια εκ βάθρων αλλαγή του ισχύοντος καθεστώτος, καθώς η εφορία θα φορολογεί πλέον με βάση πραγματικά γεγονότα (δαπάνη, κατάθεση) και όχι με βάση υποψίες και θεωρία. «Με την εφαρμογή του Περιουσιολογίου στο οποίο θα περιέχονται όλα τα εισοδήματα και τα περιουσιακά στοιχεία των φορολογουμένων, τα τεκμήρια διαβίωσης δεν έχουν πλέον κανένα λόγο ύπαρξης», σημειώνει ανώτερο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών. Και προσθέτει ότι «όταν έχεις περιουσιολόγιο, μπορείς να συγκρίνεις εισοδήματα και περιουσία, οπότε δεν χρειάζεσαι τεκμήρια. Από τη στιγμή που θα έχουμε την πλήρη εικόνα της περιουσίας και του ύψους των εισοδημάτων του κάθε φορολογούμενου, δεν θα έχουν κανένα λόγο ύπαρξης τα τεκμήρια. Τα τεκμήρια είχαν λογική ύπαρξης που είναι ξεπερασμένη». Σημειώνεται ότι με βάση τα τεκμήρια που ισχύουν σήμερα η εφορία προσδιορίζει ένα «τεκμαρτό» εισόδημα. Το εισόδημα αυτό συγκρίνεται με το εισόδημα που δηλώνει ο φορολογούμενος και όποιο από τα δυο εισοδήματα είναι μεγαλύτερο, αυτό φορολογείται.
