«Το πολιτικό σύστημα δείχνει να έχει φτάσει στα όριά του. Πιστεύετε ότι μπορεί να υπερβεί την κρίση;» Αυτό το ερώτημα έθεσε η «δημοκρατική» σε επώνυμους της τοπικής κοινωνίας, ανθρώπους με άποψη και πολιτικοποιημένους, από διαφορετικούς πολιτικούς και κοινωνικούς χώρους στους οποίους δραστηριοποιούνται. Κοινό είναι το αίσθημα της απαισιοδοξίας, όπως και η διαπίστωση ότι το σύστημα που οικοδομήθηκε την περίοδο της μεταπολίτευσης, ως έχει σήμερα, δεν μπορεί ν’ ανταποκριθεί στις σημερινές κρίσιμες περιστάσεις. Ο καθένας από την δική του οπτική γωνία, διατυπώνει την άποψή του για τον τρόπο υπέρβασης των σημερινών αδιεξόδων, όχι μόνο σε οικονομικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο.
Στη «δ» κατέθεσαν τις απόψεις τους οι: Μαριτάνα Αλακιώτου- Ανθοπούλου, Βασίλης Δημητρακόπουλος, Χριστόφορος Κάσδαγλης, Νίκος Κουμνάκης, Χρήστος Μαντάς, Δημήτρης Μοσχογιάννης, Νίκος Νικολάου και Λούης Σορωνιάτης.
Μαριτάνα Αλακιώτου Ανθοπούλου Μέλος του ΔΣ Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου – Οικ. Επόπτης του Εθνικού Επιμελητηριακού Δικτύου Γυναικών Επιχειρηματιών Ελλάδος:
«Το σύστημα να αρνηθεί τον εαυτό του»
Η ευθύνη αποδίδεται πρωταρχικά, στο πολιτικό προσωπικό -κοινοβουλευτικούς – δημοτικούς και κοινοτικούς άρχοντες, στην υποκρισία, στην ανειλικρίνεια, στα ΜΜΕ, στον εύκολο πλουτισμό, στην ανυπαρξία ελέγχου και τιμωρίας, στην μη απόδοση ευθυνών, στα αναξιόπιστα πρότυπα, στις κατασκευασμένες ειδήσεις και στις κατευθυνόμενες δημοσκοπήσεις.
Ύστατη ελπίδα: Η εκδήλωση μιας αξιόπιστης αντίδρασης μέσω της σκέψης και της βούλησης ενός ηγέτη ικανού να εκφράσει τις ενδιάθετες τάσεις του ευρύτερου κοινωνικού σώματος που συνειδητοποιεί το αδιέξοδο.
Η ευθύνη ανήκει σε όλους. Το πολιτικό σύστημα εξουσίας κυρίως εδράζεται στην εκτελεστική, τη νομοθετική και τη δικαστική εξουσία. Η κρίση που σήμερα βιώνουμε εκφράζεται αμέσως ως απαξίωση και «ρευστοποίηση» πρώτα αυτών των θεσμών και η αμφισβήτηση συμπαρασύρει στο διάβα της τους πάντες.
Οι βεβαιότητες του παρελθόντος, η σιγουριά του βολέματος και του εφησυχασμού καταρρέουν μαζί με το οικονομικό οικοδόμημα. Το πολιτικό σύστημα αν δεν αλλάξει ριζικά θα υποχρεωθεί και σε άλλες ταπεινώσεις. Και το ίδιο και όσοι το υπηρέτησαν και το υπηρετούν. Αυτό θα είχε συμβεί προ πολλού αν υπήρχε βιώσιμη εναλλακτική λύση να το αντικαταστήσει.
Η σωτηρία μπορεί να έλθει μόνο εάν το ίδιο το σύστημα « αρνηθεί τον εαυτό του», δηλαδή να εγκαταλείψει οριστικά και αμετάκλητα ότι το συνδέει με το παρελθόν και τις δραστηριότητές του.
Αν εδώ και τώρα σταματήσει να κρύβεται πίσω από τις απαράδεκτες θεσμικές ρυθμίσεις που το ίδιο έκανε για να αυτοπροστατευθεί.
Αν αλλάξουν σύνταγμα, νόμοι, διαδικασίες, λειτουργίες που το στιγματίζουν στη συνείδηση των πολιτών (αδιαφάνεια, ατιμωρησία, νόμος περί ευθύνης υπουργών κ.ά.).
Αν αποδοθεί δικαιοσύνη εδώ και τώρα για κάθε αξιωματούχο (πολιτικό, κρατικό, επιχειρηματία κ.ά.) που διασπάθισε δημόσιο χρήμα, που έκανε τη φοροδιαφυγή και τη φοροκλοπή εθνικό σπορ. Αν όλα αυτά δεν αντιμετωπίζονται ως μέγιστο ποινικό αδίκημα.
Αν δεν υπάρχει χρονικό όριο παραγραφής σε πολιτικούς και γενικά δημόσιους λειτουργούς, αν η δικαιοσύνη λειτουργεί ανεξάρτητα και άμεσα, αν δημιουργηθεί αξιόπιστος έλεγχος και πολύ αυστηρή τιμωρία!
Η νέα πολιτική τάση θα πρέπει να αντιστρέψει την καχυποψία και την αποστροφή σε έμπνευση, συμμετοχή, ευθύνη και ελπίδα. Να προσελκύσει νέους, εκπαιδευμένους και ηθικούς ανθρώπους.
Βασίλης Δημητρακόπουλος – νομαρχιακός σύμβουλος:
«Να αγαπάς την ευθύνη,
να λες εγώ…»
Η πολιτική ύβρις, έργο που παίζεται διαχρονικά στην Ελλάδα, με τη νέμεση να μη διανέμει μόνο στην πολιτική σκηνή αλλά και στο κοινό. Η αναχρονιστική αντίληψη του «από μηχανής θεού» να παίρνει διάφορες μορφές για να δώσει λύσεις στο αδιέξοδο είναι μέχρι και σήμερα κομμάτι της κουλτούρας μας. Να πάψουμε να παρακολουθούμε το έργο από την πολυθρόνα μας! Η παράσταση είναι διαδραστική.
Η συλλογική ευθύνη των πολιτικών βολεύει τους θιασώτες του χάους. Η πολιτική πρέπει να απεμπλακεί από το βόλεμα ημών και ημετέρων και οι πολίτες να κατανοήσουν πως το συλλογικό συμφέρον προέχει. Υπάρχουν πολιτικοί και πολίτες που είναι σε θέση και θέλουν να διορθώσουν τις στρεβλώσεις του συστήματος. Πρέπει να επαναπροσδιοριστούν οι στόχοι.
Για όλους ισχύει αυτό που έγραψε ο Καζαντζάκης: «Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω».
Χριστόφορος Κάσδαγλης – Συγγραφέας:
«Αναγκαία η υπέρβαση και η γονιμοποίηση της Αριστεράς»
Κάθε κρίση παρέχει εργαλεία για την υπέρβασή της, αλλά και των αιτίων που την προκάλεσαν. Αυτό όμως προϋποθέτει παρέμβαση της κοινωνίας στη ρίζα των προβλημάτων.
Ζούμε την κρίση του μεταπρατικού μοντέλου με το οποίο αναπτύχθηκε η Ελλάδα, που συνδυάστηκε τα τελευταία τριάντα χρόνια με έλεγχο της πολιτικής εξουσίας από μεγάλες επιχειρήσεις, αυτό που εύστοχα ονομάστηκε διαπλοκή, με παράπλευρες συνέπειες την αποδιάρθρωση μεγάλων τομέων της οικονομίας, την απονεύρωση κάθε κρατικού προγραμματισμού, το θρίαμβο του ιδιωτικού πάνω σε κάθε τι κοινωνικό και δημόσιο, τη διάχυση της διαφθοράς σε ευρύτατα μικροαστικά στρώματα, σε βάρος του περιβάλλοντος, της ανάπτυξης, της παιδείας, της δημόσιας υγείας.
Η πορεία αυτή των αλλεπάλληλων κύκλων υπανάπτυξης μπορεί να ανατραπεί μονάχα από μια νέα συμμαχία κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, με βασικό άξονα την Αριστερά, που θα περιθωριοποιούσε τις παραδοσιακές ελιτ.
Μονάχα που η Αριστερά δεν είναι σε θέση, λόγω υποκειμενικών αδιεξόδων, να παίξει τον ηγεμονικό της ρόλο. Η κινητοποίηση του λαϊκού παράγοντα, λοιπόν, πρέπει να συμπεριλαμβάνει την υπέρβαση και τη γονιμοποίηση και της Αριστεράς, δίνοντάς της άλλο προσανατολισμό και συνθέτοντας ένα νέο πρόγραμμα, πιο μινιμαλιστικό και ρεαλιστικό, αλλά γι’ αυτό βαθιά ριζοσπαστικό και ανατρεπτικό. Πρόκειται για εξίσωση με πολλούς αγνώστους, που καθιστά το όλο έργο αφάνταστα δύσκολο. Αλλά και πιο συναρπαστικό…
Νίκος Κουμνάκης-
αρχιτέκτονας:
«Το σύστημα; Ποιο σύστημα;»
Ποιο σύστημα;
Αυτό που έχει στις συνισταμένες του το σημερινό φορολογικό σύστημα;
Αυτό που έχει στις συνισταμένες του το σημερινό δικονομικό σύστημα και που για να εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση χρειάζονται όχι χρόνια αλλά τέρμενα;
Αυτό που έχει στις συνισταμένες του το σημερινό τρόπο παραγωγής δημοσίων έργων, και το σημερινό τρόπο χωροταξίας (45 χρόνια για να γίνει το σχέδιο πόλης στους πολύτεκνους) ;
Αυτό που έχει στις συνισταμένες του το σημερινό τρόπο προμηθειών στο Δημόσιο σύστημα υγείας;
Αυτό που έχει στις συνισταμένες του το σημερινό σύστημα παιδείας και τη σχέση του με τη παραγωγή;
Αυτό που έχει στις συνισταμένες του το σημερινό τρόπο ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας;
Ο κατάλογος είναι μακρύς και ο κάθε πικραμένος μπορεί να προσθέσει ότι ευαρεστείται.
Και για να μην φανεί ότι συγκαλύπτω ευθύνες, θα πω και τη συνιστάμενη της σημερινής κοινωνίας, που κακόμαθε, ανέχτηκε και σιώπησε, αν και για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, όποτε της υπεσχέθησαν «επανίδρυση του κράτους », ξεγελάστηκε και τους στήριξε.
Η σημαντικότερη όμως συνισταμένη είναι οι ταγοί που έφτιαξαν ή ανέχτηκαν το σύστημα. Οι ηγέτες .Πριν μερικές μέρες με αιτία το «Ελληνικό πρόβλημα», παρακολουθήσαμε αποσπάσματα συζήτησης στη Γερμανική Βουλή. Αν κανείς το συγκρίνει με την αντιπαράθεση στην δική μας Βουλή, βγάζει αμέσως συμπεράσματα.
Αυτοί και με αυτά τα μυαλά θα ηγηθούν για την ανατροπή των παραπάνω, την υπέρβαση και την έξοδο από την κρίση; Η απάντηση δική σας.
Χρήστος Μαντάς –
Πρόεδρος ΙΣΡ:
« Ο κόσμος θα ξεσηκωθεί και θα τους τιμωρήσει»
Πέρασαν 100 χρόνια από την προηγουμένη χρεοκοπία της Ελλάδος, αφού τις προηγούμενες φορές την αποφύγαμε, υποτιμώντας την αείμνηστη δραχμούλα μας και στέλνοντας εκατομμύρια Έλληνες μετανάστες για να φέρουν απέξω χρήμα στο τόπο μας. Αργότερα φέραμε και τους ξένους και τα λεφτά τους για να μας βοηθήσουν και αυτοί στην αποφυγή του δόλιου αλλά φανερού πολιτικού αρμέγματος της δύσμοιρης πατρίδας μας .
Σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρχαν πολιτικοί που έδωσαν την ζωή τους και παραδειγμάτισαν με το ήθος τους στο τόπο αυτό. Ήταν όμως λίγοι και το σύστημα που αρκετοί από εμάς το υπηρέτησαν πιστά, άλλος εν αγνοία του, και άλλος συνειδητά, ανεχόμασταν και επιβραβεύαμε 35 χρόνια το γαλαζοπράσινο πολιτικό ψέμα και την ιδιοτέλεια των πραιτοριανών τους, στέλνοντας στον αγύριστο την πικρή αλήθεια του δύσκολου δρόμου για σταδιακή, έντιμη, και ουσιαστική ανάπτυξη και ευημερία του τόπου μας .
Η οικονομική χρεοκοπία στην ουσία είναι πολιτική χρεοκοπία, αφού η χώρα κυβερνάται από έξω με εντολοδόχους – αιχμάλωτους εμάς, και τους εισβολείς να έχουν ουσιαστικά καταλάβει πάλι τον βράχο της Ακρόπολης χωρίς την σημαία της σβάστικας αλλά του ευρώ. Έχουν όμως απλώσει παντού στο τραπέζι τους την λύπη, την απελπισία και σε λίγο την πείνα, αλλά και τον θάνατο, από τις παθήσεις του δυσβάστακτου πόνου, του καθημερινού άγχους και των ήδη αυτοκτονιών.
Για όσους δεν το έχουν πάρει χαμπάρι, η Εθνική κυριαρχία έχει χαθεί . Η Ελλάδα μπαίνει μέσα κάθε μήνα με 2 δισεκατομμύρια ¤ δανεικά και αυτό δυστυχώς αντιμετωπίζεται μόνο με την μείωση των εξόδων και την αύξηση των εσόδων . Η συμπίεση αυτή, ακόμα και εάν ήταν τριπλάσια, δηλαδή εάν ένα δημόσιος υπάλληλος έπαιρνε 300 ¤ το μήνα, η Ελλάδα θα συνεχίζει να είναι χρεωμένη, αφού όλα τα έσοδα
της πηγαίνουν στα δάνεια!
Ο ορίζοντας της αυξημένης παραγωγικότητας και της ανάπτυξης είναι στο ναδιρ.
Όχι . Το σύστημα δεν θα υπερβεί την κρίση. Κάποτε ίσως ναι ,σε τουλάχιστον 10 χρόνια και μετά ίσως θα βελτιωθούν τα πράγματα και το εύχομαι .
Θα ήταν όμως σωστό , κάποιος ιστορικός να μετρήσει τις απώλειες και πάνω από όλα πόσοι υπεύθυνοι πολιτικοί όπως ο Α. Παπανδρέου (που δεν ζει πια), ο Κ. Σημίτης και ο Κ. Καραμανλής (αυτοί ζουν και βασιλεύουν) μαζί με αρκετούς υπουργούς τους και παρατρεχάμενους θα πάνε φυλακή μαζί με τον Μαντέλη.
Ο κόσμος, που ο περισσότερος δεν έφταιγε, να μου το θυμάστε, θα ξεσηκωθεί και οι σύγχρονοι κοινωνικοί επαναστάτες θα τιμωρήσουν με παραδειγματικό και τραγικό τρόπο τους ενόχους αυτής της τραγικής καλοσχεδιασμένης χρεοκοπίας της Ελλάδας του 2010.
Δημήτρης Μοσχογιάννης –
στέλεχος του ΠΑΣΟΚ:
«Η γενιά μας δημιούργησε
τον εφιάλτη»
Το ζητούμενο δεν είναι η υπέρβαση της κρίσης του πολιτικού συστήματος, αλλά η υπέρβαση της κρίσης της κοινωνίας μας.
Όταν λέμε πολιτικό σύστημα εννοούμε, όσους δραστηριοποιούνται στα πολιτικά κόμματα – ιδίως στα κορυφαία κεντρικά και περιφερειακά όργανα-στην τοπική αυτοδιοίκηση, στις εργατικές, εργοδοτικές, επιστημονικές – κεντρικές και περιφερειακές – συνδικαλιστικές ηγεσίες και τους δημοσιογράφους κεντρικών και περιφερειακών ΜΜΕ. Όλους δηλαδή όσους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο είναι υπεύθυνοι για ότι συμβαίνει στη χώρα μας, τους οποίους όμως οι πολίτες, μέλη της κοινωνίας, έχουν επανειλημμένα στηρίξει, ενθαρρύνει, αποδεχτεί ή έστω ανεχθεί να βρίσκονται στις θέσεις που βρίσκονται και να κάνουν ότι κάνουν. Με άλλα λόγια δεν υπάρχει υγειές κομμάτι της κοινωνίας για να στηρίξει την ελπίδα αλλαγής της υπάρχουσας κατάστασης.
Ως μέλος μιας αποτυχημένης γενιάς, που ξεκίνησε με οράματα, διάθεση και πεποίθηση ότι μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο τον κόσμο και τελικά κατάφερε να δημιουργήσει τον «εφιάλτη» που ζούμε σήμερα, αισθάνομαι πως έχουμε μια υποχρέωση και μια δυνατότητα.
Να ζητήσουμε ταπεινά συγγνώμη από τον μέσο πολίτη και ιδίως τους νέους, για ότι κάναμε, ή δεν κάναμε, για όσα είπαμε, ή δεν είπαμε, γι’ αυτά που αποσιωπήσαμε ή ανεχθήκαμε και να αποσυρθούμε από το προσκήνιο, αφήνοντας να διαχειριστούν την κατάσταση, νέοι, με μόνο προσόν τα όνειρά τους και αναγκαία προϋπόθεση να μην έχουν καμιά μέχρι σήμερα ενασχόληση με τα «κοινά». Η έλλειψη εμπειρίας μάλλον θα είναι το μεγάλο τους όπλο για να δουν διαφορετικά και να αλλάξουν τελείως την κατάσταση.
¶λλωστε πόσο χειρότερα μπορούν να γίνουν τα πράγματα ;
Νίκος Νικολάου- Συγγραφέας – δημοσιογράφος:
«Εκ βάθρων ανασύνταξη και
ανανέωση»
Το σημερινό πολιτικό σύστημα δεν μπορεί, στο σύνολό του, να διαχειριστεί την υπάρχουσα πολιτική και οικονομική κρίση, γιατί αποτελούν κι αυτά, μέρος, και μάλιστα σημαντικό, της συνολικής κρίσης.
Όμως, άλλο η ανεπάρκεια και αναξιοπιστία του πολιτικού συστήματος της μεταπολίτευσης, κι άλλο η ισοπεδωτική απαξίωση, της Πολιτικής, των πολιτικών κομμάτων, ως θεσμών και, συλλήβδην, όλων των πολιτικών. Θα ήταν άδικο, αλλά και επικίνδυνο για τη δημοκρατία.
Το πρόβλημα είναι ότι τα υπάρχοντα σήμερα κόμματα, δημιουργήματα, τα περισσότερα, της μεταπολιτευτικής περιόδου, έκλεισαν τον κύκλο τους και δεν ανταποκρίνονται πλέον στις ανάγκες και στις απαιτήσεις της σημερινής ελληνικής κοινωνίας, αλλά και της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας κοινότητας.
Με δομές, κουλτούρα και νοοτροπίες μιας άλλης πολιτικής περιόδου, με ανέπαφους τους κομματικούς τους «μηχανισμούς», έχουν «μεταλλαχθεί» κι έχουν χάσει την πολιτική και, κυρίως, την ιδεολογική τους ταυτότητα.
Αλήθεια, ποιος μπορεί να αναγνωρίσει σήμερα σοσιαλιστική ταυτότητα στο ΠΑ.ΣΟ.Κ., πολιτική «έρμα» στο κόμμα-συνονθύλευμα της Νέας Δημοκρατίας, και φερεγγυότητα στην διχασμένη, σήμερα, και πάλαι ποτέ παραγωγική σε ιδέες Αριστερά;
Ειδικά τα δύο αρχηγικά κόμματα εξουσίας, που εναλλάσσονται, χρόνια τώρα, στη διακυβέρνηση της χώρας και, μοιραία, θεωρούνται οι κύριοι υπεύθυνοι της σημερινής κατάστασης, χωρίς πλέον ουσιώδεις ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές μεταξύ τους, έχουν χάσει τις κοινωνικές τους αναφορές και την έξωθεν καλή μαρτυρία.
Έτσι, επιδίδονται, όχι σε γόνιμη μάχη ιδεών, αλλά, χωρίς κουλτούρα πολιτικού διαλόγου στο πολιτικό τους DNA, αναλώνονται, είτε στη Βουλή είτε στα τηλεοπτικά παράθυρα, σε στείρες κομματικές αντιπαραθέσεις, κυρίως, για το ποιος ευθύνεται περισσότερο, παρά για το ποιος διαθέτει αξιόπιστες λύσεις και επιχειρήματα, γοητεύοντας (;) τους φανατικούς οπαδούς και απογοητεύοντας το νοήμον ακροατήριό τους, χάνοντας έτσι και τα τελευταία «ψήγματα» αξιοπιστίας που τους έμειναν.
Η λύση θα ήταν η εκ βάθρων ανανέωση και ανασύνταξη του πολιτικού σκηνικού, με νέους ανθρώπους, νέες ιδέες, νέα νοοτροπία και κουλτούρα, νέα πολιτικά συμμαχικά σχήματα που να έχουν κοινωνικές αναφορές, χωρίς τίποτα πλέον να θυμίζει τα παλιά στερεότυπα, τα παραπλανητικά συνθήματα και τους ασφυκτικούς κομματικούς μηχανισμούς. Μηχανισμούς, που αδιαφορούν για την τύχη των πολιτών, αλλά θέλουν να ελέγχουν, ερήμην της κοινωνίας, ακόμα και ποιος θα αναλάβει πρόεδρος του Γηροκομείου!, μετά από κάθε κυβερνητική μεταβολή.
Το παράδειγμα είναι υπαρκτό, αλλά και συμβολικό αφού αν δεν αλλάξουν πολλά, σύντομα οι περισσότεροι των σημερινών πολιτικών θα αναζητήσουν στέγη στο πολιτικό Γηροκομείο.
Λούης Σορωνιάτης –
πρόεδρος ΟΤΕΚ:
«Το αίνιγμα του καινούργιου που έρχεται»
Η σημερινή εποχή είναι στην κυριολεξία ο ορισμός αυτού που πολλές φορές, έστω και αδόκιμα, ονομάζουμε μεταβατική εποχή. Χαρακτηρίζεται, δηλαδή, η περίοδος αυτή, από το γεγονός, ότι το παλιό πεθαίνει και το καινούριο κυοφορείται. Το νέο δηλαδή δεν γεννήθηκε ακόμα, αλλά έρχεται.
Το ερώτημα λοιπόν που εύλογα ανακύπτει είναι: «Το συνειλλημένον θα τεχθεί ζών;
Ιδού λοιπόν η πρόκληση της εποχής. Η εξέλιξη και η πορεία του καινούργιου που έρχεται, είναι απόλυτα αινιγματική. Οι μεγαλύτερες πιθανότητες για το τι πρόκειται να συμβεί, είναι οι ακόλουθες:
α) Κατεδάφιση των πάντων. Ιδεολογιών, αρχών και αξιών. Επικρατεί πολιτικός και κοινωνικός κανιβαλισμός. Επιδοκιμάζεται η θεωρία του χάους και ευδοκιμεί η τυφλή και ανεξέλεγκτη βία. Χωρίς αιτιατό, αλλά με αίτιο. Είναι το στάδιο της απόγνωσης.
β) Πλήρης αναδιάρθρωση και αναδιάταξη σε όλα. Από την οικονομία και τους θεσμούς μέχρι τις αντιλήψεις και τις ανθρώπινες σχέσεις. Είναι το στάδιο της δημιουργίας.
γ) Αναδύεται κάτι νέο που έχει την στήριξη και τη συνδρομή της πλειοψηφίας και είναι συνάμα κάτι εμπνευσμένο, υψηλό και κυρίως αυθεντικό και ανθρώπινο. Εδώ conditio sine qua non είναι το όραμα και η ελπίδα για το μέλλον. Είναι το στάδιο της προοπτικής.
Αν επικρατήσει η δεύτερη ή η τρίτη πιθανότητα, τότε το πολιτικό σύστημα δεν θα υποκύψει στην χρεοκοπία. Αν όμως επικρατήσει η πρώτη, τότε οδηγούμαστε σε ατραπούς και μονοπάτια, που ενδεχομένως να επιφέρουν πολιτική και πολιτισμική τερατογένεση.
Ωστόσο στις μεγάλες διεθνείς κρίσεις των τελευταίων εκατόν είκοσι χρόνων (1893-1897, 1908-1911, 1929-1939 και στην ενεργειακή του 1973) σημειώθηκαν μεγάλες αλλαγές σε επίπεδο γεωπολιτικής και γεωοικονομίας, χωρίς όμως να χρεοκοπήσει ο καμβάς του πολιτικού συστήματος. Και σήμερα το ίδιο μπορεί να ξανασυμβεί, παρά τους σοβαρούς κλυδωνισμούς και τις μεγάλες δυσκολίες στις οποίες υπόκειται η διεθνής κοινότητα και ιδιαίτερα ο Ευρωπαϊκός Νότος, άρα και η Ελλάδα. Γι’αυτό και δεν πρέπει να ξεχνάμε το ρητό Audaces fortuna juvat. (Τους τολμηρούς η τύχη ευνοεί)
