Η ατμόσφαιρα που επικρατεί τις τελευταίες εβδομάδες στην αγορά είναι… πολεμική. Από τη μία οι επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες και η καθεμία σύμφωνα με τις δυνατότητές της, έχουν επιδοθεί σε ένα ανελέητο «πόλεμο προσφορών». Πρόκειται για «εμφύλιο πόλεμο», γιατί από την άλλη σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται και ένα «πόλεμος χαρακωμάτων» ανάμεσα στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας και τις μεγάλες -κυρίως- επιχειρήσεις με σημείο διαμάχης και πάλι τον κατακλυσμό των προσφορών, που σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν ούτε αρχή ούτε τέλος ή συμπεριλαμβάνουν «πακέτα» τελείως ανόμοιων προϊόντων, με την αξία του προσφερόμενου να είναι ακόμη και υψηλότερη από την αξία του κυρίου προϊόντος.
Οι προσφορές, με τη μορφή μείωσης της τιμής ή προσφοράς μεγαλύτερης ποσότητας στην ίδια τιμή, ή ακόμη με την προσφορά δώρων, δωροεπιταγών, κουπονιών κλπ., αποτελεί εδώ και χρόνια μια συνηθισμένη εμπορική πρακτική των μεγάλων επιχειρήσεων για την προσέλκυση πελατών. Ομως, μετά τη μείωση των μισθών και των συντάξεων, και κυρίως μετά την έλευση του ΔΝΤ, το φαινόμενο αυτό πήρε τεράστιες διαστάσεις και σήμερα δύσκολα πλέον μπορεί κάποιος να βρει προϊόντα σε σούπερ μάρκετ και στα πολυκαταστήματα (ιδιαίτερα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών) που να μη συνοδεύονται από κάποια προσφορά.
ΠΡΟΪΟΝΤΑ
Σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε στο υπουργικό συμβούλιο η υπουργός Οικονομίας, Λούκα Κατσέλη, το 2009 το 33% των καταναλωτικών προϊόντων διακινούνταν με προσφορές.
Μάλιστα, μεταξύ του 2009 και του 2008 καταγράφηκε μια αύξηση των πωλήσεων προϊόντων με προσφορές της τάξης του 12,6%.
Σήμερα, βέβαια, σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, το αντίστοιχο ποσοστό πρέπει να έχει ξεπεράσει κατά πολύ το 40%.
Πρωταγωνιστές στον «πόλεμο» των προσφορών είναι οι βιομηχανίες και οι εισαγωγικές εταιρείες, που προωθούν τα προϊόντα τους με τη μέθοδο της προσφοράς επιπλέον ποσοτήτων ή παρεμφερών (ή ακόμη και άσχετων με το προϊόν) δώρων. Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, σε μια προσπάθεια διαφοροποίησης της μίας από την άλλη, προσθέτουν το δικό τους «λιθαράκι», προσφέροντας δωροεπιταγές, κληρώσεις για δώρα, κουπόνια, πρόσθετες εκπτώσεις σε κατόχους των εταιρικών τους καρτών κ.λπ.
Το τελευταίο διάστημα έχουν εμφανιστεί και οι «χορηγοί», οι οποίοι προσφέρουν το δικό τους προϊόν ως συνοδευτικό δώρο στο προϊόν που αγοράζει ο καταναλωτής από τη συνεργαζόμενη εταιρεία. Για παράδειγμα, αλυσίδα πρόχειρου φαγητού (πιτσαρία) προσφέρει κουπόνια για πίτσες σε αγοραστές συσκευών τηλεόρασης από συγκεκριμένη επιχείρηση ηλεκτρικών ειδών.
Στη «μάχη» έχουν μπει και οι επιχειρήσεις εστίασης, μειώνοντας τις τιμές σε προϊόντα, «κράχτες», όπως π.χ. οι καφετέριες στους καφέδες, ενώ άλλες καθιερώνουν «ημέρα μειωμένων τιμών» κάθε εβδομάδα και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Οι αλυσίδες διανομής φαγητού στο σπίτι προσφέρουν κουπόνια με μειώσεις τιμών ακόμη και κατά 50%, ενώ δίνουν και δώρα, όπως ποτήρια, πιάτα κ.λπ.
Ο «πόλεμος των προσφορών» είναι πλέον αδυσώπητος και έχει φέρει σε δυσχερή θέση χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες είτε δεν μπορούν να κάνουν προσφορές, είτε δεν έχουν τη δυνατότητα να διαφημίσουν τις προσφορές τους. Ετσι, τις τελευταίες εβδομάδες επιστρατεύτηκαν οι φορείς προκειμένου να περάσουν στο ευρύ κοινό τις προσφορές που κάνουν τα μέλη τους συνήθως εμπορικές επιχειρήσεις της γειτονιάς.
Καθυστερεί η αγορανομική διάταξη για τις τιμές
«Τάξη στο χάος» των προσφορών έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι είναι αποφασισμένη να βάλει η υπουργός Οικονομίας, Λ. Κατσέλη, ανοίγοντας ένα ακόμη «πολεμικό μέτωπο» στην ελληνική αγορά.
Ομως, μάλλον δε είναι και τόσο εύκολο κάτι τέτοιο, μια και η συγκεκριμένη αγορανομική διάταξη που έχει προαναγγελθεί εδώ και μήνες, όχι μόνο δεν υπογράφηκε ακόμη, αλλά ούτε καν έχει διαμορφωθεί στην τελική της μορφή.
Μάλιστα, πριν λίγα εικοσιτετράωρα η ίδια η υπουργός μετέθεσε την εφαρμογή της για τον Ιούλιο. Οι ίδιες οι επιχειρήσεις (κυρίως η βιομηχανία και οι εισαγωγικές) έχουν εκφράσει τις έντονες αντιδράσεις τους στο μέτρο, με κύρια επιχειρήματά τους τις χαμηλότερες τιμές που επιτυγχάνονται μέσω των προσφορών, αλλά και τον κίνδυνο της ανεργίας στις επιχειρήσεις που συσκευάζουν και διακινούν αυτά τα προϊόντα.
Το υπουργείο Οικονομίας, από την πλευρά του, αντεπιτίθεται με σύνθημα «καθαρές τιμές στο ράφι», τονίζοντας ότι κύριος στόχος είναι η διαφάνεια στον τρόπο διαμόρφωσης των τιμών στο ράφι, η εξάλειψη των «ψευδεπίγραφων μόνιμων προσφορών» και ο περιορισμός των προσφορών με προωθητικά δώρα. Με το σύστημα που επικρατεί σήμερα, τονίζουν παράγοντες του υπουργείου, ο καταναλωτής αδυνατεί ουσιαστικά να συγκρίνει τις τιμές μεταξύ όμοιων προϊόντων, ωθείται στην υπερκατανάλωση ή στην αγορά προϊόντων αποκλειστικά και μόνο λόγω του προσφερόμενου δώρου. Οι βασικοί άξονες της αγορανομικής διάταξης που προωθεί η Λ. Κατσέλη είναι οι εξής:
• Θα αναγράφεται με σαφήνεια η τιμή μονάδας του προϊόντος που διατίθεται με προσφορά.
• Στο ράφι και στις διαφημίσεις θα ενημερώνεται ο καταναλωτής για το αξιακό όφελος, δηλαδή τη διαφορά πριν και μετά την προσφορά.
• Θα καταργηθούν οι «ψευδεπίγραφες μόνιμες προσφορές», με τον περιορισμό του χρόνου σε τρία δίμηνα ετησίως. Η αρχική πρόταση της υπουργού ήταν για τρεις μήνες ετησίως, αλλά τελικά οι αντιδράσεις στο σημείο αυτό απέδωσαν.
• Θα απαγορευτεί ο συνδυασμός αύξησης της τιμής με προσφορά.
• Η αξία του προωθητικού δώρου δεν θα μπορεί να ξεπερνά την τιμή του προϊόντος.
Επίσης, με άλλη αγορανομική διάταξη, που θα στοχεύει στις συμβάσεις προμηθευτών λιανεμπόρων, θα υποχρεώνονται οι συμβαλλόμενοι να αναγράφουν στα τιμολόγια πώλησης τις χορηγούμενες εκπτώσεις. Η έκδοση πιστωτικών τιμολογίων και τιμολογίων παροχής υπηρεσιών, λόγω ύστερης χορήγησης εκπτώσεων και μείωσης τιμής, θα απαγορευτούν. Τα περιθώρια κέρδους θα διαμορφώνονται επί των καθαρών τιμών αγοράς, θα ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος των μικρών αγροτικών, βιομηχανικών και μεταποιητικών επιχειρήσεων και θα θεσπισθεί ειδικός τιμοκατάλογος με στόχο τη διαμόρφωση αντικειμενικών παροχών για τους λιανέμπορους (παρουσία στο ράφι, προβολές, υπηρεσίες, logistics, επιστροφές, χρόνος πίστωσης κ.λπ.)
